Του Δημήτρη Μιμή
Μάιος – Ιούνιος ΄68. Το σκηνικό στο Παρίσι έχει στηθεί. Η εξέγερση αρχίζει. Μεγάλα τμήματα της γαλλικής κοινωνίας πρωτοστατούν, όπως μαθητές λυκείων, φοιτητές, εργάτες, στελέχη επιχειρήσεων, παράγοντες του πολιτισμού. Οι σχολές, τα εργοστάσια, τα καταληφθέντα ιδρύματα μετατρέπονται σε μια τεράστια σκηνή, όπου συζητιόνται με κριτική, η εκμετάλλευση, η αλλοτρίωση, η εξουσία, η κυριαρχία, η κοινωνία, ο γκωλισμός, το πολιτικό σύστημα.
O Μάης του ΄68 αντιστοιχεί με το κίνημα που επηρέασε τη Γαλλία το 1968 με μεγάλες φοιτητικές διαδηλώσεις και απεργίες των εργαζομένων. Πέραν των ίδιων των γεγονότων, ο Μάης του ΄68 αποτελεί μια αλλαγή της γαλλικής κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από την καταπολέμηση και την κατάκτηση, από ηθική άποψη των μειονοτικών δικαιωμάτων και τα δικαιώματα των γυναικών.
Στις 24 του Μάη 1968 ο Charles De Gaulle αντιλαμβάνεται την κατάσταση της κρίσης και μιλά στην τηλεόραση για την ανάγκη της κοινωνίας ότι κάθε πολίτης πρέπει να συμμετάσχει στον κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό μετασχηματισμό που συμβαίνει. Αλλά και ο Γάλλος φιλόσοφος Jean Paul Sartre στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης την 1η Ιουνίου του ΄68 μιλά για την ανάγκη να συνδεθεί ο σοσιαλισμός και η ελευθερία στο ίδιο δόγμα, αν και το ακροατήριο του ήταν φοιτητές προερχόμενοι κυρίως από την αστική τάξη και τους προτρέπει να έρθουν σε ρήξη με την κυρίαρχη κοινωνική τάξη.
Όμως, πριν τον Μάι του ΄68, είχαν προηγηθεί άλλα επεισόδια που προανήγγελλαν αυτά του Μάιου. Ήταν το κίνημα της 22ης Μαρτίου που ξεκίνησε από το πανεπιστήμιο της Nanterre στο Παρίσι. Το πανεπιστήμιο άνοιξε το 1964 και είχε λειτουργία μόλις τεσσάρων χρόνων. Το κλήμα τότε ήταν πολύ πολιτικοποιημένο και όλα έγιναν σ΄ ένα έδαφος αντιιμπεριαλιστικό και μαρξιστικό. Ο φοιτητικός συνδικαλισμός αναδιαρθρώνεται και το πανεπιστήμιο της Nanterre γίνεται τόπος πρωταρχικής σύγκρουσης μεταξύ των διαφόρων κινημάτων. Εδώ ορθώνεται η Κομμουνιστική Επανάσταση της Νεολαίας με πρωτοστατούντες τους τροτσκιστές αλλά και τους μαρξιστές- λενινιστές ως επίσης και τους αναρχικούς που όλοι τους έχουν μια κοινή συγγένεια, τη δυστυχία σε ένα φοιτητικό περιβάλλον. Όμως στην κίνηση της 22ας Μαρτίου μπήκαν και άλλα θέματα όπως ο πόλεμος και η κρατική βία εναντίον του αλγερινού λαού αλλά και οι εκδιώξεις των Εβραίων από την γαλλική αστυνομία. Όλα αυτά τόνωσαν την άκρα αριστερά και την παρουσία των Εβραίων στον αγώνα. Αντιθέτως το Κουμμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας έδειξε μια απροθυμία έναντι της αλγερινής ανεξαρτησίας, μια στάση που ακόμα και σήμερα παραμένει διφορούμενη. Στη συνέχεια, στις 2 του Μάη κλείνει το πανεπιστήμιο της Νάντης. Στις 3 του Μάη οι εξεγερθέντες μετακινούνται στη Σορβόννη όπου κάνουν κατάληψη. Στις 13 του ίδιου μήνα πραγματοποιείται γενική απεργία και στις 30 του Μάη διαλύεται η εθνοσυνέλευση.
Εννέα χρόνια μετά το Μάι του ΄68 βρέθηκα στη Γαλλία λόγω σπουδών και ο απόηχος του ήταν ακόμα ζωντανός. Ακόμα συζητήσεις σαν να μην είχε τελειώσει το θέμα, σαν να μην είχαν πραγματοποιηθεί κάποια από τα ζητούμενα. Οι αλλαγές όμως που είχαν επέλθει ήταν εμφανείς, κυρίως στους πανεπιστημιακούς χώρους. Σήμερα, πενήντα χρόνια μετά το Μάι του ΄68 η επέτειος αυτή θα φέρει πολλές συζητήσεις, όπως άλλωστε πάντα έφερε.
Πενήντα χρόνια μετά και ξανά στη Γαλλία, άνοιξη καιρού με αφορμή της αλλαγής του καθεστώτος που επικρατεί στους γαλλικούς σιδηροδρόμους, τα συνδικάτα ξεκίνησαν απεργίες ενάντια στις μεταρρυθμίσεις που θα έλθουν το Γενάρη του 2020 λόγω μετατροπής της εταιρίας σε ανώνυμη εταιρία (ιδιωτικοποίηση). Ταυτόχρονα τέσσερα πανεπιστήμια εξακολουθούν να είναι αποκλεισμένα και πανεπιστημιακοί να καλούν την κυβέρνηση να αρχίσει διαπραγματεύσεις για το Parcoursup που είναι μια ιστοσελίδα σχεδιασμένη να συλλέγει και να διαχειρίζεται τις επιθυμίες των μελλοντικών φοιτητών της γαλλικής δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ταυτόχρονα απεργούν οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι υπάλληλοι της ενέργειας. Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά από τότε. Το Μάη του ΄68 όλα γίνονταν σ΄ ένα έδαφος αντιιμπεριαλιστικό και μαρξιστικό, πράγμα που δεν υπάρχει σήμερα σ΄ αυτές τις κινητοποιήσεις.
Σήμερα στη Γαλλία, ταυτόχρονα με τον εορτασμό της επετείου του Μάη του ΄68, διάβασα ότι η γαλλική προεδρία επιθυμεί να δώσει στο γεγονός μια διεθνή διάσταση και να βάλει τα πράγματα στη σωστή τους θέση. Ακούγεται να λέγεται ότι αφού ο πρόεδρος γεννήθηκε σχεδόν δέκα χρόνια μετά το 1968, είναι ένας απ΄ εκείνους που μπορεί να δει το θέμα χωρίς δογματισμό και προκαταλήψεις. Να δούμε αν θα ακουστούν πάλι συνθήματα όπως “ απαγορεύεται το απαγορεύεται”, “ φαντασία στην εξουσία”, “ το αφεντικό έχει ανάγκη εσένα, δεν το έχεις εσύ ανάγκη” κ.α. Ο Μάης του ΄68 ήταν μια καθαρή και αδιάσπαστη εξέγερση στην οποία κυριάρχησε η τροτσκική σημαία και το μανιφέστο του σουρεαλισμού του Andre Breton. Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά και παρά τις απεργίες δεν θα έχουμε τις ίδιες εξελίξεις. Θα περιμένουμε και θα ξανασυζητήσουμε.
Να πως σκέφτονται οι Γάλλοι με την συμπλήρωση 50 χρόνων από την εξέγερση να εορτάσουν την ανάμνηση του γεγονότος του Μάη του ΄68.
- Από τις 28 Απριλίου 2018 έως τις 20 του Μάη 2018 “ Γενική Συνέλευση “ στο Κέντρο Ζωρζ Πομπιντού. Σ΄ αυτό το διάστημα των τριών εβδομάδων θα πραγματοποιούνται εκθέσεις, συζητήσεις, παραστάσεις, προβολές και εργαστήρια με δωρεάν είσοδο για το κοινό.
Τρείς θα είναι οι κύριοι άξονες του προγραμματισμού της δομής:
- Μία οπτική τοιχογραφία 60 μέτρων με συνθήματα και τις αφίσες του Μάη του ΄68 όπου θα δοθεί η ιδέα του αντίκτυπου των συνθηκών του Μάη του ΄68 χωρίς εφημερίδες, ραδιόφωνο η τηλεόραση λόγω των απεργιών τότε στη Γαλλία.
- Ένας τόπος συζήτησης, σε ένα μεγάλο αμφιθέατρο συνεδριάσεων όπου θα φιλοξενηθεί ένα πλούσιο πρόγραμμα διασκέψεων, συζητήσεων και παραστάσεων μέσα σ΄ ένα κλίμα συνδιαλλαγής με το κοινό.
- Νέα λαϊκά εργαστήρια που θα λειτουργούν καθ΄ όλη τη διάρκεια των εκδηλώσεων από μαθητές σχολών τεχνών, ακαδημαϊκών και σχολείων με θεωρία και πράξη στα οποία θα μπορεί να συμμετάσχει και το κοινό. Για μένα το σπουδαιότερο των εκδηλώσεων είναι ότι θα εκτεθούν μη δημοσιευμένα έγγραφα από τα Εθνικά Αρχεία της Γαλλίας από την πλευρά της εξουσίας. Φαίνεται ότι η ιστορία του Μάη ΄68 πρόκειται να ξαναγραφτεί και τότε ποιος θα είναι ο αντίκτυπος στη σκέψη αλλά και στη φιλοσοφία της ιστορίας; Σήμερα που τα πράγματα είναι τόσο ρευστά θα ήταν σημαντικό ν΄ αναβιώσουμε τη μνήμη του Μάη ΄68 και να θυμηθούμε τι σημαίνει για την εθνική μνήμη της Γαλλίας αλλά και για όσους απ΄ εμάς έχουμε επηρεαστεί από τα γεγονότα του Μάη ΄68
