Από την καινοτομία στο επιχειρείν και ξανά στην καινοτομία, μια αλλαγή νοοτροπίας δρόμος

Στο πολύ σημαντικό και ενδιαφέρον βιβλίο του «Δημιουργώντας καινοτόμους – Πώς γίνονται οι νέοι που θα αλλάξουν τον κόσμο», ο συγγραφέας Tony Wagner προσδιορίζει την καινοτομία ως αποτέλεσμα ενός τρόπου σκέψης και μιας στάσης απέναντι στα πράγματα. Συγκεκριμένα στα χαρακτηριστικά ενός καινοτόμου νου, λέει ο Wagner, συμπεριλαμβάνονται: η επιμονή, η διάθεση για πειραματισμό και λελογισμένο ρίσκο, η ανθεκτικότητα στην αποτυχία και η δυνατότητα να σκέφτεσαι σχεδιαστικά (design thinking), δηλαδή όχι προσπαθώντας να επιλύσεις ένα πρόβλημα, αλλά σχεδιάζοντας μια λύση που ανταποκρίνεται σε κάποια ανάγκη. 

Στην εποχή μας, τονίζει ο συγγραφέας, που η γνώση είναι εύκολα προσβάσιμη μέσα από όποια συσκευή συνδεδεμένη με το διαδίκτυο, δεν έχει τόση σημασία τι ξέρεις, αλλά τι μπορείς να κάνεις με αυτά που ξέρεις. Η δημιουργική σκέψη κρύβεται στην ψυχή της καινοτομίας και όπως κάθε είδους σκέψη, μπορεί να ενθαρρυνθεί ή αποθαρρυνθεί από αυτό που λέμε κοινωνικό σύστημα, του εκπαιδευτικού συμπεριλαμβανομένου. Έτσι, η εκπαίδευση μπορεί να συμβάλλει εφόσον καλλιεργεί στο άτομο πέντε χαρακτηριστικά: συνδυαστική σκέψη, δυνατότητα διατύπωσης ερωτήσεων, παρατήρηση, πειραματισμό και συνεργατικότητα.

Δεν υπάρχει ελληνική μετάφραση του συγκεκριμένου βιβλίου, από όσο μπορώ να γνωρίζω τουλάχιστον, ίσως επειδή το βασικό επιχείρημα που διατυπώνεται σε αυτό αφορά όχι την καινοτομία ως έννοια αυθύπαρκτη αλλά ως έννοια που συνδέεται άμεσα με την επιχειρηματικότητα. Στην ουσία η καινοτόμα διάσταση αποτελεί το πρωτεύον στοιχείο της επιτυχημένης επιχειρηματικής δραστηριότητας και στην Ελλάδα αυτό δε φαίνεται να είναι προτεραιότητα. Ακόμη και όταν επιχειρούμε, αντιγράφω από την έκθεση του ΙΟΒΕ για το 2014-2015, «τα περισσότερα επιχειρηματικά εγχειρήματα είναι αποτέλεσμα ανάγκης, χαρακτηρίζονται από έλλειψη καινοτομικότητας, ενώ κυριαρχούν οι μικρές και οι οικογενειακές επιχειρήσεις, στοιχεία που υποδεικνύουν ότι η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα παραμένει ρηχή».

Οι παραπάνω σκέψεις διατυπώνονται ως γενικότερος προβληματισμός με αφορμή την εκδήλωση / συζήτηση μεταξύ ειδικών και φορέων με θέμα τον ιατρικό τουρισμό που διοργανώνεται από το ΠΟΤΑΜΙ Ηρακλείου, το Σάββατο 20 Μαΐου, 9.30-15.00, στο Επιμελητήριο Ηρακλείου. 

Ο ιατρικός τουρισμός έχει αναγνωριστεί, σύμφωνα με έρευνα της McKinsey του 2011, ως ένας από τους οκτώ αναπτυξιακούς μοχλούς της ελληνικής οικονομίας. Μπορεί να συνδυάσει το υψηλό επιστημονικό δυναμικό της χώρας, τις άριστες υποδομές του ιδιωτικού τομέα, αλλά και την εμπειρία φιλοξενίας που διαθέτουμε. Βασική ανάγκη προκειμένου να δημιουργηθούν οι αναπτυξιακές αυτές προϋποθέσεις, όπως θα αναλυθεί και στη συζήτηση του Σαββάτου, είναι μια ουσιαστική αλλαγή πολιτικής στάσης. Με όρους σχεδιαστικής σκέψης, θα πρέπει να μπορούμε να φανταστούμε τις πολυάριθμες ευκαιρίες και δυνατότητες που μας δίνει ο τόπος μας και οι άνθρωποί του και να τις κάνουμε πράξεις. 

Μαργαρίτα Γερούκη
Μέλος της ΜΕΣΥΑ και υπεύθυνη Τομέα Παιδείας στο ΠΟΤΑΜΙ