Άλλη μία τρικυμία στην Παιδεία μας

της Αθηνάς Σπανάκη - Κοχιαδάκη 

Ας ξεκινήσουμε από τη θλιβερή διαπίστωση ότι κάθε κυβέρνηση των τελευταίων δεκαετιών αντιλαμβάνεται ως παραγωγή πολιτικού έργου παρεμβάσεις και αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα, μαρτυρία ότι“κυβερνήσαμε και εμείς”. Αλλαγές,ωστόσο, που είναι ολοφάνερο ότι γίνονται βεβιασμένα και που σπάνια έχουν προοδευτικό, μεταρρυθμιστικό χαρακτήρα. Συνήθως αντανακλούν τους στενούς ορίζοντες των κυβερνώντων ή γίνονται για να κρύψουν άλλου τύπου αναποδιές, κουκιά που δε βγαίνουν... 

Όπως και τώρα στα πιθανά και απίθανα (βλέπε συμβόλαιο τιμής, απαγόρευση της προσφώνησης “πριγκίπισσα”) που έγινανγνωστά από το υπουργείο Παιδείας καιτον υπουργό Νίκο Φίλη. Διότι, μη μουπείτε ότι εάν η παρούσα κυβέρνηση είχετη δημοσιονομική ευχέρεια να προσλάβειφιλολόγους δεν θα το έκανε διπλασιάζοντας, μη σας πω, τριπλασιάζοντας τις ώρες διδασκαλίεςτων αρχαίων στα παιδιά του Γυμνασίου!Τότε, τα αρχαία από “νεκρή” θα είχαν αναχθεί σε “βολική” γλώσσα! Επειδή, όμως, ο υφιστάμενος αριθμός των φιλολόγων με τις ώρες διδασκαλίαςδε...βγαίνει, ακολουθείται ηδοκιμασμένα ανώδυνη μέθοδος τηςπερικοπής των ωρών. Η σκέψη νααναδιοργανωθεί το δυναμικό τωνφιλολόγων και να αυξηθούν οι ώρες τηςεργασιακής απασχόλησής τους είναιεκτός συζήτησης και απορρίπτεται,φαντάζομαι, ως αντι-εργατική και αντι-αριστερή! Οι καλοί, πάντως,στρατηγοί αναδιατάσσουν ταστρατεύματά τους, τα καθιστούναξιόμαχα και εξ αυτού νικηφόρα, δενεγκαταλείπουν τις μάχες. Έτσι καιεμείς, καλό θα ήταν να μηνεγκαταλείπουμε τη γνώση... 

Εξαιτίας, πάντως, αυτής τηςπροτεινόμενης αλλαγής το τελευταίοδιάστημα εκτυλλίσεται μπροστά μαςάλλος ένας διχασμός, άλλη μιαδιελκυνστίδα: αρχαία εναντίοννεοελληνικής γλώσσας (και αυτό διότι οιώρες της νεοεληνικής στο Γυμνάσιοδιατηρούνται ανέπαφες). Έτσι, αν και τοθέμα έχει μικροπολιτικό υπόβαθρο, στοπνεύμα που εξήγησα παραπάνω, δε θαμπορούσε παρά να εκφυλιστεί σε άλλη μιαδιαμάχη, πράγμα αποπροσανατολιστικόκαι άστοχο. 

Αποπροσανατολίζει, διοτι το πρόβλημαείναι η αδυναμία μιας βαθιάς, ορθολογιστικής μεταρρύθμισης καικυρίαρχα ανατροπής του τρόπου με τονοποίο εκπαιδευτικοί, γονείς, πολιτικοίκαι κοινωνία αντιμετωπίζουν τοσχολείο. Η σύγκριση δε αρχαίων και νέωνελληνικών είναι άστοχη διότι, μόνοκέρδος έχει αυτός που κατακτά και τιςδύο γλώσσες, που κατακτά πολλαπλάστρώματα γνώσης. 

Ποιά η ωφέλεια της αρχαιοελληνικήςγλώσσας στα παιδιά μας; Η αρχαίαριζοσπαστική σκέψη, -που προτάσσει τονελεύθερο, αισιόδοξο, ορθολογιστήάνθρωπο, ο οποίος δεν υποτάσσεται σεδυνάστες αλλά μετέχει σε δημοκρατικές διαδικασίες,- δε μπορεί να αποκοπεί απότην γλωσσική πλατφόρμα της. Γλώσσα καινόημα είναι μια ενότητα. Όσο μεγαλύτερηη διείσδυσή μας στην γλώσσα των αρχαίωνΕλλήνων, τόσο βαθύτερα γινόμαστεμύστες της σκέψης τους. 

Όμως, άλλο τόσο σπουδαίο είναι ναμπορούμε να εκφραζόμαστε με σαφήνειακαι λιτότητα στα νεοελληνικά στηνκαθημερινότητα μας, στην επιστήμη μας, στο εργασιακό μας περιβάλλον ή σευποθέσεις που επιβάλλει η κοινωνικήμας ζωή, πχ η σύνταξη μιας επιστολής μετη χρήση μιας επίσημης-τυπικής γλώσσας.Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι μεγνώσεις αρχαιοελληνικής καινεοεληνικής, όχι μόνο έχουμε τηναίσθηση της γλωσσικής μας συνέχειας,αλλά μεγενθύνουμε το διανοητικό μαςσύμπαν και, ακολούθως, την κοινωνικήμας δράση. Όπως είχε πει ο μεγαλύτεροςφιλόσοφος του 20ου αι ΛουντβιχΒίτγκενσταϊν “τα όρια της γλώσσας μουείναι και τα όρια του μυαλού μου”!. 

Κάλπικο, επομένως, το δίλημμα που πυροδότησαν οι αλλαγές που προανήγγειλε ο κ. Φίλης, ανάμεσα στις οποίες πληροφορηθήκαμε και...καινοτομίες που αφορούν στον τερματισμό των τριμήνων και την αντικατάστασή τους από τετράμηνα περιγραφικής αξιολόγησης (!), αλλά και την αύξηση της ώρας των διαλειμμάτων! Η αναφορά δε σε ”ήσσονος σημασίας”μαθημάτων, όπως η Οικιακή Οικονομία,μας άφησε με το στόμα ανοικτό! Δεύτερης κατηγορίας το μάθημα που προσφέρει αγωγή σε θέματα υγείας και διατροφής, εθισμού, περιβαλλοντικής και καταναλωτικής συνείδησης;

*Αθηνά Σπανάκη - Κοχιαδάκη

Δημοτικός Σύμβουλος Ηρακλείου