Μαριάνθη Φραγκοπούλου: Στην Ελλάδα...με το βλέμμα προς τα έξω!

Συνέντευξη στην Κατερίνα Παντινάκη

Πατάει γερά στη Γη και ετοιμάζεται ... να κατακτήσει το Διάστημα! Ο λόγος για την Δρ.Πυρηνικής Φυσικής, Μαριάνθη Φραγκοπούλου, που ετοιμάζεται για την επόμενη αποστολή της NASA, στην οποία θα συμμετάσχει μέσω του συστήματος καταμέτρησης της ακτινοβολίας - τον καρπό της πολυετούς δουλειάς της.

Συναντήσαμε την κ.Φραγκοπούλου, λίγες ώρες μετά την ομιλία της στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και μάλιστα εξέφρασε την ικανοποίησή της για τη θέρμη με την οποία την υποδέχεται κάθε φορά το νησί - αν και η ίδια δεν είναι Κρητικιά - είτε έρχεται ως προσκεκλημένη ομιλήτρια και αναπτύσσει επιστημονικό διάλογο, είτε έρχεται ως επισκέπτρια και γνωρίζει τις ομορφιές του τόπου και τη φιλοξενία των ντόπιων.

Η αύρα της διαγράφει μεμιάς κάθε σκέψη που μπορεί να έχει κανείς, ότι οι επιστήμονες ασχολούνται μόνο με την Επιστήμη τους, αποκομμένοι από την καθημερινότητα, σε ένα περιβάλλον αποστειρωμένο. Προσιτή, με βλέμμα ζεστό και πλατύ χαμόγελο, δεν κρύβει τη χαρά της για το ότι είναι η πρώτη Ελληνίδα που συνεργάζεται με τη NASA, μιλάει για τη δουλειά της αλλά και για την οικογένειά της, που όπως είπε της δίνει ισορροπία!

Πυρηνική Φυσική: Ακούγεται σύνθετο, δύσκολο και πολύ ... μακρινό; Για την Μαριάνθη Φραγκοπούλου είναι ... η ζωή και η καθημερινότητά της! «Όλοι είμαστε απλοί, κανονικοί, καθημερινοί άνθρωποι» - λέει, εξηγώντας ότι οι ερευνητές τρέφουν μια ιδιαίτερη αγάπη προς το αντικείμενό τους. «Αυτό συμβαίνει και με μένα. Σίγουρα απαιτεί πολλές ώρες εργασίας, όμως νομίζω πως πολλές εργασίες είναι απαιτητικές - ιδιαίτερα σήμερα. Όταν το αγαπάς, δε σου φαίνεται δύσκολο»- σημειώνει, δείχνοντας το "κλειδί" της επιτυχίας: να αγαπάς αυτό που κάνεις!

Σπούδασε Φυσική – κάτι που αγαπούσε πολύ - στο ΑΠΘ, ενώ προς τα τελευταία χρόνια των σπουδών της επέλεξε την Πυρηνική Φυσική για τη συνέχεια, περνώντας από ένα δίλημμα μεταξύ Πυρηνικής Φυσικής και Αστρονομίας. Η … ζωή τα έφερε έτσι, ώστε στην πορεία κατάφερε να τα συνδυάσει και τα δύο! «Ασχολήθηκα με μελέτες επιδράσεων που συμβαίνουν και στο Διάστημα, οπότε ήταν πολύ πιο εύκολη η μετάβαση» - εξηγεί η Δρ.Μαριάνθη Φραγκοπούλου, που σήμερα είναι επισκέπτρια καθηγήτρια στο Oklahoma State University.

Κοιτάζοντας πίσω στο χρόνο, διαπιστώνει πως δεν υπάρχει κάτι για το οποίο μετανιώνει, τίποτα που να στερήθηκε, γιατί «κερδίζει» η αγάπη της για την Επιστήμη. «Είναι κάτι που με γεμίζει, που με ολοκληρώνει. Δε νιώθω ότι έχασα κάτι, γιατί τη στιγμή που έπρεπε, μπορεί να έκανα μια υποχώρηση, ώστε να μπορώ να συνδυάσω και την καριέρα και την οικογένεια» - λέει αφοπλιστικά, προσθέτοντας πως το βήμα στην επιχειρηματικότητά με την start up εταιρείας της, HERADO, σηματοδοτεί και την είσοδό της σε ένα νέο πεδίο. "Είναι δυο κόσμοι - η Έρευνα και η Επιχειρηματικότητα - πολύ διαφορετικοί αλλά και πολύ γοητευτικοί" - αναφέρει η ίδια και δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές για τα προαπαιτούμενα για την επιτυχία στο «επιχειρείν».

Αλήθεια ποια είναι τα εχέγγυα για να πετύχει κάποιος στην επιχειρηματικότητα; Μια καινοτόμα ιδέα - αυτονόητο θα πει κανείς! Όμως μια καλή ιδέα, μόνη της, αρκεί;

«Χρειάζεται μια πολύ δυνατή ομάδα που θα έχει συμπληρωματικές δεξιότητες για να μπορέσει ο ένας να καλύψει τα κενά του άλλου. Καθένας ξέρει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του, οπότε προτιμώ να έχω δίπλα μου ανθρώπους πιο δυνατούς από μένα, εκεί που θεωρώ ότι εγώ ίσως δεν είμαι τόσο δυνατή, ώστε να μαθαίνω κι εγώ και να εξελίσσομαι.

Επίσης οι στρατηγικές συνεργασίες που θα επιλέξει κάποιος... Θα πρέπει να κοιτάξει με πολύ μεγάλη προσοχή προς που θα κατευθυνθεί και ποιους ανθρώπους θα εμπιστευθεί για να συνεργαστεί» - σημειώνει και προσθέτει: «Θέλει πολλή επιμονή, υπομονή. Υπάρχουν στιγμές που τα πράγματα πηγαίνουν γρήγορα, υπάρχουν στιγμές που νομίζεις ότι όλα είναι τελείως λάθος». Ωστόσο η ίδια, ακόμη κι αν υπήρξαν στιγμές που αισθάνθηκε ότι τα πράγματα δεν έχουν πάρει την ιδανική τροπή, δεν τα παράτησε. Επέμεινε και επιμένει … ελληνικά, αποδεικνύοντας ότι υπάρχει τρόπος!

«Έχω ταξιδέψει πάρα πολύ, έχω μείνει για αρκετά μεγάλα χρονικά διαστήματα έξω, αλλά πάντα ήθελα να επιστρέφω» λέει, απαντώντας στο αν ποτέ απογοητεύτηκε από τις «χαμηλές πτήσεις» της Έρευνας στην Ελλάδα, αναφορικά με την κρατική στήριξη.

«Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να έχει τη δυνατότητα κάποιος να έχει εμπειρίες, να δει πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα, ότι αυτά που θεωρούμε δεδομένα ... δεν είναι δεδομένα, να δει την καθημερινότητα. Το ιδανικό θα ήταν να μπορούν όλοι αυτοί οι άνθρωποι να γυρίσουν πίσω και να φέρουν όλες αυτές τις εμπειρίες.

Δεν το σκέφτηκα ποτέ να μείνω μόνιμα έξω - μπορεί να ήταν περισσότερο συναισθηματικοί οι λόγοι, μπορεί να είναι ότι αγαπάω την Ελλάδα, δεν το σκέφτηκα ποτέ να μείνω έξω, όμως το βλέμμα μου ήταν πάντα ... προς τα έξω» - εξηγεί.

«Σίγουρα η Έρευνα χρειάζεται υποστήριξη, ίσως περισσότερα κονδύλια» - αναφέρει η κ.Φραγκοπούλου, διαχωρίζοντας τη βασική έρευνα που όπως λέει, πρέπει να υπάρχει, ανεξάρτητη, από την εφαρμοσμένη, που πρέπει «να έχει κάποιο αντίκτυπο, να λύνει κάποιο πρόβλημα υπαρκτό». Αναφέρει μάλιστα ότι η διασύνδεση του Πανεπιστημίου με τις ανάγκες της κοινωνίας, άρα και με την ίδια την Ανάπτυξη, είναι ένα θέμα που στο εξωτερικό δεν υπάρχει, ενώ στην Ελλάδα, «τώρα αρχίζουν να γίνονται κάποια βήματα».

Το σύστημα καταμέτρησης της ακτινοβολίας της Μ.Φραγκοπούλου έχοντας πια περάσει από … σαράντα κύματα, δηλαδή από πολλές δοκιμές, καθώς σε μια αποστολή στο Διάστημα δε «χωράει» λάθος, είναι έτοιμο να «εκτοξευθεί» μαζί με ένα ακόμη της NASA και ένα του Γερμανικού διαστημικού Οργανισμού. «Στην αποστολή θα συμμετάσχουν συνολικά τρία συστήματα που μετρούν σε πραγματικό χρόνο. Τα άλλα δύο θα μετρήσουν μόνο πρωτόνια - μόνο μία συνιστώσα - το δικό μου θα μετρήσει και νετρόνια και ηλεκτρόνια, οπότε είναι το μόνο σύστημα που θα μετρήσει κι άλλες συνιστώσες».

Και είναι μάλιστα το σύστημα που αποτελεί την «ενσάρκωση» της διασύνδεσης της Έρευνας με την Κοινωνία, καθώς μετά το Διάστημα θα βρει τη θέση του στη Γη! «Οι τεχνολογίες που αναπτύσσονται στο διάστημα είναι πολύ πιο εύκολο, μετά, να εφαρμοστούν στη Γη. Γιατί έχουν τόσο υψηλά standards, είναι σε τεχνολογία αιχμής, οπότε είναι πολύ εύκολη η μετάβαση», αναφέρει κι εξηγεί ότι όπου υπάρχει ακτινοβολία - στα νοσοκομεία, στο στρατό, στην αεροπορία, στα εργοστάσια, για την Ασφάλεια – εκεί θα έχει θέση το αποτέλεσμα της δουλειάς της.

Μπορεί, τον τελευταίο καιρό, η Δρ.Μαριάνθη Φραγκοπούλου να αποτελεί παράδειγμα success story στην Ελλάδα – δεν είναι άλλωστε και πολλά στη χώρα μας – όμως … όπως λέει και το τραγούδι, τίποτα δε γίνεται τυχαία!

«Για να μπορέσεις να στείλεις ένα σύστημα στο Διάστημα, οι διαδικασίες είναι πάρα πολύ αυστηρές και προηγούνται στάδια εξέλιξης» - εξηγεί η ίδια και «γυρίζει» στο 2009, οπότε άρχισε να συνεργάζεται με τον Ντένις Ο’Σάλιβαν από το Trinity College, «ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα στο χώρο του Διαστήματος, που είναι και ο μέντοράς μου» - προσθέτει.

«Συνέχισα να συμμετέχω ως ερευνήτρια σε πειράματα, σε περιβάλλον παρόμοιο με αυτό το Διαστήματος για αρκετά χρόνια κι αφού απέδειξα τις δυνατότητες και τις ικανότητές μου κι αξιολογήθηκε το σύνολο της εργασίας μου, έγινε αποδεκτή η πρώτη μου συμμετοχή σε αποστολή σε δορυφόρο» - εξιστορεί. Η συνέχεια ήρθε στο International Space Station και τώρα πια στο Orion. «Ήταν μια διαδικασία βήμα-βήμα, που δεν ήταν και εύκολο να γίνει - είναι το πρώτο ολοκληρωμένο ελληνικό σύστημα που θα φύγει στο Διάστημα» - λέει η κ.Φραγκοπούλου.

Η Μαριάνθη Φραγκοπούλου δεν είναι μόνο επιστήμονας και επιχειρηματίας. Είναι σύζυγος και μητέρα και σε αυτό δε διαφέρει από όλες τις εργαζόμενες γυναίκες με παιδιά. Καλείται να συνδυάσει τη δουλειά με την οικογένειά της, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι για μεγάλα χρονικά διαστήματα θα πρέπει η οικογένεια να μετακινείται … σε άλλη χώρα!

«Τα παιδιά είναι πάντα απαιτητικά», λέει, κι εξηγεί πώς έχει καταφέρει να εξασφαλίσει την κατανόηση των δύο κοριτσιών της, που μόλις στα 7,5 και 4 χρόνια τους έχουν ήδη πολλούς λόγους να νιώθουν υπερήφανα για τη μητέρα τους. «Ιδιαίτερα η μεγάλη που αντιλαμβάνεται περισσότερα πράγματα, είχε την τύχη να κάνουμε μαζί κάποιες δράσεις για το Διάστημα στο σχολείο, οπότε ήταν ακόμη πιο χαρούμενη για τη μαμά της» - αναφέρει η κ.Φραγκοπούλου και παραδέχεται πως «σίγουρα ο συνδυασμός δεν είναι εύκολος», αλλά εξηγώντας … τα κίνητρα, ο στόχος επιτυγχάνεται!

Ο Ιανουάριος θα βρει την πυρηνική φυσικό μαζί με την οικογένειά της στην Αμερική. Θα συμμετέχει σε μια συνάντηση στη NASA, όπου θα συζητηθούν όλα τα σχετικά με την αποστολή με το Orion. «Θα είμαι για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα στην Αμερική, σε συνδυασμό και με τις διαλέξεις που θα δώσω στο Oklahoma State University. Αυτό που τους έχουμε πει είναι ότι, επειδή το διάστημα θα είναι αρκετά μεγάλο, θα έρθουν μαζί μας και θα έχουν την τύχη να συμμετέχουν στο Σχολείο που διοργανώνει η NASA. Είναι ένα πολύ μεγάλο κίνητρο για εκείνες!» - σημειώνει.

Μπορεί η αποστολή με το Orion να αποδειχθεί … ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα, όμως η Μαριάνθη Φραγκοπούλου, κάθε άλλο παρά επαναπαύεται στις δάφνες της. Ήδη στα πλάνα της ίδιας και της ομάδας της έχει μπει η ίδρυση «αδελφής», με τη HERADO, εταιρείας στην Αμερική, ενώ ο Δεκέμβριος «θα είναι προπαρασκευαστικός μήνας γιατί βγαίνουμε στην αγορά». Αυτό σημαίνει περισσότερη δουλειά και λιγότερες μετακινήσεις, όμως δεν αποκλείεται να αποδειχθεί και μήνας … εξελίξεων, αναφορικά με την ανάπτυξη της εταιρείας και με θέματα συνεργασιών.

Όσο για τον Ιανουάριο, η ίδια χαρακτηρίζει τη χρονική περίοδο ένα «δύσκολο αλλά και πολύ ενδιαφέρον διάστημα».

* Η νεοφυής επιχείρηση HERADO διατηρεί, προς το παρόν την έδρα της, σε κτιριακές δομές της άλλης οικογενειακής της επιχείρησης και θα συμμετάσχει στην αποστολή του διαστημοπλοίου Orion, που σηματοδοτεί την επιστροφή της ΝΑSA αρχικά στη Σελήνη και αργότερα στην εξερεύνηση του βαθύτερου Διαστήματος.

Πρόκειται για την πρώτη ελληνική ομάδα που έχει δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο hardware το οποίο θα στέλνει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο για τη μέτρηση ακτινοβολιών, ώστε να μελετηθούν οι επιπτώσεις στον οργανισμό των αστροναυτών.