Σημαντικές προκλήσεις αντιμετωπίζουν πολλοί κλάδοι της οικονομίας στην Ευρώπη και ειδικά στο Νότο της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την κλιματική αλλαγή. Πρόκειται κυρίως για προκλήσεις στην αγροτική παραγωγή λόγω έντονων καιρικών φαινομένων, τα οποία δημιουργούν τις προϋποθέσεις να επηρεαστεί και ο τουρισμός ο οποίος αποτελεί σημαντικό συστατικό ανάπτυξης τέτοιων οικονομικών. Από την Ισπανία και την Πορτογαλία μέχρι την Ιταλία και την Ελλάδα αλλά και στην κεντρική και βόρειο Ευρώπη τα παραδείγματα της κλιματικής αλλαγής είναι πολλά με πολύ υψηλότερες από τις συνηθισμένες θερμοκρασίες, αλλά και έντονες βροχές που προκαλούν πλημμύρες και άλλα προβλήματα.
Οι υψηλές θερμοκρασίες και η ξηρασία καταγράφονται ιδιαίτερα έντονα στην Ιβηρική χερσόνησο. Η Καταλονία, η δεύτερη μεγαλύτερη περιφερειακή οικονομία της Ισπανίας που περιλαμβάνει και τον ιδιαίτερα δημοφιλή τουριστικό προορισμός της Βαρκελώνης, επενδύσει τώρα 2,6 δις ευρώ μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τη λειψυδρία. Οι επενδύσεις περιλαμβάνουν μονάδες αφαλάτωσης και αποτελούν πλέον επιτακτική ανάγκη καθώς η περιφέρει κινδυνεύει να αναγκαστεί να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το νερό.
Ήδη από τις αρχές του έτους κυβερνητικοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι τα επίπεδα σε πολλές δεξαμενές σε όλη την περιοχή είχαν πέσει κάτω από το 16%. Πρόκειται για κρίσιμη εξέλιξη μετά από σχεδόν σαράντα συνεχείς μήνες χαμηλών βροχοπτώσεων και μετά από δύο χρόνια ζέστης ρεκόρ. Ήδη στη Βαρκελώνη αρχίζουν να σκέφτονται εάν θα πρέπει να φέρουν νερό με πλοία.
Ξηρασίες
Στην Ανδαλουσία, περιοχή που παραδοσιακά παράγονται μεταξύ άλλων μεγάλες ποσότητες ελαιολάδου, η ανάπτυξη αναμένεται ότι θα είναι χαμηλότερη από αυτή της υπόλοιπης Ισπανίας λόγω των εκτεταμένων ξηρασιών που καταγράφονται εκεί. Σύμφωνα με έκθεση της BBVA Research, λόγω των συνθηκών αυτών η περιφέρεια αναμένεται για το 2024 να αναπτυχθεί με 1,7% τη στιγμή που η ανάπτυξη σε όλη της χώρα αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,1%. Όπως αναφέρει η έκθεση της τράπεζας, η αγροτική παραγωγή στα νότια της χώρας συνεχίζει να επηρεάζεται από τις κλιματικές συνθήκες οδηγώντας σε χαμηλότερη ανάπτυξη τις περιοχές Ανδαλουσία, Καστίγια Λα Μάντσα, Εστρεμαδούρα και Μουρσία.
Στην Πορτογαλία έχουν ξεκινήσει συζητήσεις για τον εκσυγχρονισμό συστημάτων άρδευσης και διανομής νερού. Στοιχεία του 2023 έδειχναν ότι το 80% του νερού της χώρας καταναλώνεται από τη γεωργία και πως σχεδόν το 10% από το πόσιμο νερό χάνεται λόγω σπατάλης. Σχεδόν το 90% του εδάφους της χώρας είναι ξηρό και το 40% έχει πληγεί πιο σημαντικά από μεγάλες ξηρασίες.
Στην Ιταλία πέρσι είχε καταγραφεί μεγάλη ξηρασία σε περιοχές γύρω από τον ποταμό Πάδο στα βόρεια της χώρας, πλήττοντας τη γεωργική παραγωγή. Η χώρα όπως και η Ελλάδα έχουν δει τα τελευταία χρόνια μεγάλες αλλαγές στις κλιματολογικές συνθήκες με πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες από ότι στο παρελθόν.
Η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας
Σε όλο τον κόσμο η μέση θερμοκρασία το 2023 ήταν 1,45 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από τα προβιομηχανικά επίπεδα, σύμφωνα με τα στοιχεία του World Meteorological Organization-WMO, προκαλώντας στη συνέχεια μεγάλες βροχοπτώσεις. Η Ευρώπη στο σύνολό της επλήγη από περίπου 7% περισσότερες βροχοπτώσεις από το συνηθισμένο. Τον Αύγουστο, η Σλοβενία επλήγη από πλημμύρες, δημιουργώντας μια από τις πιο μεγάλες φυσικές καταστροφές για μια χώρα της ΕΕ, με ζημιές δισεκατομμυρίων ευρώ.
Τα ευρήματα παρουσιάζουν ανησυχητική εικόνα για την ήπειρο, καθώς οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου στην ατμόσφαιρα συνεχίζουν να αυξάνονται και ο ρυθμός ανόδου της θερμοκρασίας είναι περίπου 0,4C ανά δεκαετία στην Ευρώπη, διπλάσιος από τον παγκόσμιο μέσο όρο, σύμφωνα με στελέχη της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus.
«Καίγεται» η Ευρώπη
Το 2023 ήταν η πιο θερμή χρονιά στην ιστορία κατά μέσο όρο για την Ευρώπη, με έντονη ξηρασία, μεγάλες πυρκαγιές αλλά και σημαντικές πλημμύρες από τις απότομες μεταβολές του καιρού. Σε μια ήπειρο που φαίνεται να υπερθερμαίνεται με τη μεγαλύτερη ταχύτητα από οποιαδήποτε άλλη, τώρα αυξάνονται οι ανησυχίες και για το 2024 ειδικά καθώς το καλοκαίρι είναι προς των πυλών. Εκτός από τις σημαντικές κοινωνικές προεκτάσεις που συνεπάγεται η κλιματική αλλαγή, υπάρχουν μεγάλες απειλές και για την ευρωπαϊκή οικονομία αφού συντελούνται μεταξύ άλλων μεγάλες αλλαγές στο μοτίβο της αγροτικής παραγωγής αλλά και του τουρισμού.
