Ο Γρύπας, το μυθικό τέρας γίνεται το σύμβολο της πόλης του Ηρακλείου…

Ήταν 22 Μαρτίου του 1961 και ώρα 6.00 μ.μ. και  το τότε Δημοτικό Συμβούλιο  Ηρακλείου με πρόεδρο τον Νικόλαο Κρασαδάκη, δήμαρχο, αποφασίζει ύστερα από συνεδρίαση και λαμβάνοντας υπόψη του την εισήγηση της Περιηγητικής Λέσχης Ηράκλειου, να εγκρίνει το νέο σήμα-έμβλημα της Πόλης που απεικονίζει το μυθικό  τέρας Γρύπα.

Μέλη της Συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου ήταν εκτός του τότε Δήμαρχο, οι Νικόλαος Πλάτων( Έφορος Αρχαιοτήτων ), Μενέλαος Παρλαμάς (Αντιπρόσωπος της Εταιρείας Κρητικών Ιστορικών  Μελετών), Ιωάννης Παπανικολάου (Αντιπρόσωπος του Συλλόγου «Λόγος και Τέχνη»), Νικόλαος Λιαναντωνάκης ( αντιπρόσωπος Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Ηρακλείο ), Αλέξανδρος Μανιδάκης (Αντιπρόσωπος του Τεχνικού επιμελητηρίου) και Μηνάς Νικηφοράκης  (Αντιπρόσωπος της Περιηγητικής Λέσχης Ηρακλείου)

Η Επιτροπή είχε να εξετάσει 20 περίπου σχέδια που είχαν υποβάλει οι : 

Θωμάς Φανουράκης ( 8 σχέδια)

Ανδρογ. Αλεξανδρίδης ( 8 σχέδια)

Γιάννης Μιγάδης ( 2 σχέδια)

και Κωνσταντίνος Ανυφαντάκης – Αστέρης ( 2 σχέδια)

Ύστερα από μεγάλη συνεδρίαση αποφάσισαν πως καταλληλότερο σχέδιο για να χρησιμέψει και να αντιπροσωπεύσει, σαν Σήμα, την πόλη του Ηρακλείου, ήταν το σχέδιο του Θωμά Φανουράκη  που παρίστανε τον Μινωικό Γρύπα. Θεωρήθηκε το πιο κατάλληλο γιατί η πόλη ήταν  γνωστή σε όλον τον κόσμο και λόγω των Μινωικών Αρχαιοτήτων που είχαν βρεθεί στην Κνωσό .

Επίσης ο Γρύπας σαν μυθικό ζώο που είχε σώμα λιονταριού , κεφάλι και φτερά αετού  και ήταν εάν από τα πιο υπερβατικά όντα του θρησκευτικού και μινωικού κύκλου. Πίστευαν ότι εξέφραζε την δύναμη και την ισχύ του στον « Ουράνιον , επίγειον  και  υποχθόνιον κόσμον…».

Επίσης σαν σχήμα προσαρμόζεται εύκολα σε στρογγυλή Ελληνική ασπίδα  που συνήθως πάνω σε αυτές είχε καθιερωθεί να τοποθετούνται σήματα οίκων, πόλεων κλπ.

Τέλος ο Γρύπας σαν σχέδιο λεπτό, αυτοδύναμο και πολύ διακοσμητικό μπορούσε εύκολα  να τυπωθεί στη μνήμη και να παρουσιάζει με μεγαλύτερη ακρίβεια και ευκολία όλες τις ιδιότητες που θα το έκαναν αναγνωρίσιμο παντού με την  συνεχή και ποικιλότροπη προβολή του. 

Στον Θωμά Φανουράκη καθορίστηκε βραβείο 2000 δραχμών που του απενεμήθη  από την Περιηγητική Λέσχη Ηρακλείου 

Ποιος ήταν όμως ο Γρύπας; 

Ο Γρύπας ήταν μυθικό τέρας με σώμα λιονταριού, κεφάλι και φτερά αετού. Επίσης σε μερικές αναπαραστάσεις του φαίνεται πως έχει και ουρά φιδιού. Ο μύθος του θεωρείται ότι προέρχεται από την Μεσοποταμία. Πιθανότατα η γέννηση του μύθου ανάγεται στην εποχή της πρώτης ανακάλυψης απολιθωμάτων δεινοσαύρων από τον προϊστορικό άνθρωπο. Η ράχη του ήταν σκεπασμένη με φτερά και τα νύχια στα λιονταρίσια πόδια του ήταν δυνατά και γαμψά σαν του αετού .Τα νύχια του  γρύπα θεωρούνταν πολύτιμα το Μεσαίωνα επειδή έλεγαν πως μπορούσαν να ανιχνεύσουν την ύπαρξη δηλητηρίου στα υγρά, χωρίς όμως να μπορούν να το καθαρίσουν.

Ο γρύπας είναι σύμβολο συνδεδεμένο με τη Μινωική Κρήτη. Σχετικά με τον Μινωικό άπτερο Γρύπα, υπάρχουν ευρήματα αρχαιολογικών ανασκαφών από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, 1450 - 1400 π.Χ. Δύο άπτεροι γρύπες απεικονίζονται δεξιά και αριστερά του θρόνου στην τοιχογραφία στην κύρια αίθουσα του θρόνου (κρητομυκηναϊκή περίοδος 1700π. Χ. - 1075 π. Χ.) στο Μινωικό ανάκτορο. Οι γρύπες εμφανίζονται άπτεροι, για να δηλώσουν την συνεχή παρουσία τους στον χώρο της αίθουσας του θρόνου. Η μικτή μορφή του άπτερου γρύπα έδινε έκφραση των τριών σφαιρών του κόσμου, της ουράνιας, της επίγειας και της υποχθόνιας, με το αετίσιο του κεφάλι, το λιονταρίσιο σώμα και την φιδίσια ουρά, συμβόλιζε δε την βασιλική και θεία ισχύ.

Ένα δεύτερο παράδειγμα είναι το σφραγιστικό δακτυλίδι με παράσταση θεάς και γρύπα: Χρονολόγηση: Ύστερη Εποχή του Χαλκού, 1450 - 1400 π.Χ. Το μεγαλύτερο μέρος καταλαμβάνει ένας γρύπας, που παριστάνεται σε «ιπτάμενο καλπασμό» να εκτινάσσεται προς τα αριστερά και επάνω, με ανοιγμένα τα φτερά του. Το σώμα του είναι λεπτό και ανάλαφρο, ενώ το κεφάλι του τονίζεται με το μακρύ, γαμψό ράμφος.

Ο Γρύπας ήταν το έμβλημα της αρχαίας πόλης των Αβδήρων. Σε νεότερα σύμβολα απαντάται και στο Έμβλημα της Βάδης-Βυρτεμβέργης.

Στην Ελλάδα ο γρύπας, ως ον που συνδυάζει τα χαρακτηριστικά πτηνού και τετράποδου ζώου, εμφανίστηκε κατά την Κρητομινωική περίοδο και είναι γνωστός από τις παραστάσεις από την Κνωσό και από άλλα μέρη του Αιγαίου.

ΠΗΓΕΣ :

Περιοδικό «Κνωσός», έτος 8, αριθμ.34

Wikipedia.gr

Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού 

history.heraklion.gr

http://zhtunteanagnostes.blogspot.gr/ 

Cretalive.gr