Λίγο πριν τη Δαμάστα του Ηρακλείου, υπάρχει ένας δρόμος αριστερά, που οδηγεί στο Κερατίδι. Σε ένα ύψωμα που βρίσκεται το μνημείο και οι τάφοι των εκτελεσθέντων από τους Γερμανούς Δαμαστιανών. Στο σημείο αυτό, που τώρα είναι περιφραγμένο και δασωμένο με κυπαρίσσια, έγινε η εκτέλεση. Φυτεύτηκαν 30 κυπαρίσσια ένα για κάθε παλικάρι που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς...
Ήταν 21 Αυγούστου 1944 όταν οι Γερμανοί εκτέλεσαν τους 30 πιο μάχιμους άνδρες του χωριού στη θέση «Κερατίδι». Ήταν τα αντίποινα τους για το σαμποτάζ που είχε γίνει λίγες μέρες πριν- όπως είχαν κάνει και με τα Ανώγεια.
Το σαμποτάζ της Δαμάστας οργανώθηκε και εκτελέστηκε από ομάδα Ανωγειανών ανταρτών, στην οποία συμμετείχαν έξι Ρώσοι στρατιώτες. Επικεφαλής και εμπνευστής της επιχείρησης ήταν ο Άγγλος λοχαγός Μπιλ Μος, που είχε πάρει μέρος και στην απαγωγή του Κράιπε. Κάθε πρωί στις 8-9, περνούσε από τη Δαμάστα, κατευθυνόμενο από το Ηράκλειο στα Χανιά, ένα φορτηγό με το ταχυδρομείο, το οποίο συνοδευόταν από 30 οπλισμένους Γερμανούς στρατιώτες και από ένα τεθωρακισμένο όχημα με μυδράλιο. Το μπλόκο στήθηκε ένα χιλιόμετρο δυτικά της Δαμάστας. Οι αντάρτες επιτέθηκαν, σκότωσαν αρκετούς Γερμανούς και εξαφανίστηκαν, με απώλειες ένα νεκρό (από την ομάδα των Ρώσων) και δυο τραυματίες.
Οι Γερμανοί θεώρησαν ότι οι κάτοικοι του χωριού ήταν συνεργοί και σε αντίποινα, στις 21 Αυγούστου 1944, διάλεξαν 30 άνδρες του χωριού και τους εκτέλεσαν στο Κερατίδι. Η Δαμάστα εκκενώθηκε και ισοπεδώθηκε.
Εκτελεσθέντες στο Κερατίδι…
Κλίνης Γεώργιος του Νικολάου
Κουγιουμουτζάκης Ανδρέας του Εμμανουήλ
Κουγιουμουτζάκης Κων/νος του Εμμανουήλ
Κουγιουμουτζάκης Γεώργιος του Εμμανουήλ (αδέλφια)
Κουντούρης Εμμανουήλ του Σταύρου
Κουντούρης Νικόλαος του Δημητρίου
Κρουσανιωτάκης Ιωάννης του Γεωργίου
Κρουσανιωτάκης Ιωάννης του Νικολάου
Λιαδάκης Ιωάννης του Εμμανουήλ
Λιαδάκης Κων/νος του Χρήστου
Μαρούσης Γεώργιος του Δημητρίοιυ
Μαυράκης Εμμανουήλ του Στυλιανού
Μαυράκης Νικόλαος του Αλέξανδρου
Μουντουφάρης Γεώργιος του Εμμανουήλ
Μουντουφάρης Ματθαίος του Παναγιώτου
Νικολουδάκης Χαρίδημος του Σωτηρίου
Νικολουδάκης Γεώργιος του Βασιλείου
Παπαδάκης Αναστάσιος του Βασιλείου
Περάκης Νικόλαος του Στυλιανού
Σαρρής Αριστόδημος του Κων/νου
Σαρρής Γεώργιος του Δημητρίου
Σαρρής Γεώργιος του Νικολάου
Σαρρής Ευάγγελος του Γεωργίου
Σαρρής Ιωάννης του Γεωργίου (αδέλφια)
Σαρρής Μιχαήλ του Δημητρίου
Στρατιδάκης Γεώργιος του Αντωνίου
Στρατιδάκης Ιωάννης του Αντωνίου (αδέλφια)
Τριγώνης Εμμανουήλ του Στυλιανού
Τριγώνης Ιωάννης του Γεωργίου
Τριγώνης Ματθαίος του Γεωργίου.
Cretalive.gr
