Είναι γιορτές ... γιατί δε χαίρομαι;

Αντίστροφη μέτρηση για το νέο έτος. Ένα σημείο του χρόνου που στους περισσότερους γεννά ελπίδα για μια "επανεκκίνηση", ερμηνεύεται ως ευκαιρία να τεθούν στόχοι, να δρομολογηθούν αλλαγές... 

Φωτεινά λαμπιόνια, χριστουγεννιάτικες μελωδίες, παιδικά γέλια, σακούλες με ψώνια και πολύχρωμες κορδέλες, χρυσόσκονη και χαμόγελα παντού... Κι όμως, για κάποιους οι γιορτές δεν αποτελούν ... λόγο χαράς!

Η ψυχολόγος Νίκη Ρωμανάκη εξηγεί τί είναι η "Κατάθλιψη των Εορτών" και πώς μπορούμε να την νικήσουμε!

Γιατί, ενώ όλοι γιορτάζουν, κάποιοι θλίβονται μέσα στις γιορτές;

Είναι αρκετά συνηθισμένο την περίοδο των γιορτών αρκετοί άνθρωποι να εμφανίζουν μια αλλαγή στη διάθεση τους νιώθοντας θλίψη και δυσφορία. Αντίθετα με τους περισσότερους που τις ημέρες των γιορτών κατακλύζονται από θετικά συναισθήματα, ένας στους έξι ανθρώπους εμφανίζει αυτό που ονομάζεται Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή ή αλλιώς κατάθλιψη των εορτών.

Το είδος αυτό της κατάθλιψης εμφανίζεται τη συγκεκριμένη περίοδο καθώς αυτές τις μέρες υπάρχει μια γενικότερη προσδοκία να είμαστε χαρούμενοι και να έχουμε καλή διάθεση πράγμα που δημιουργεί μια έντονη εσωτερική πίεση και όσο προσπαθούμε και δεν πετυχαίνουμε να συντονιστούμε με το κλίμα των ημερών τόσο το συναίσθημα της θλίψης γιγαντώνεται.

Τα αίτια της εμφάνισης της συγκεκριμένης διαταραχής μπορούν να αναζητηθούν στην έλλειψη φωτός που παρατηρείται κατά τους χειμερινούς μήνες (επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση) και είναι πιο έντονη στις βόρειες χώρες. Στη χώρα μας το φαινόμενο αυτό δεν είναι τόσο έντονο.

Πρόκειται για μία διαρκή κατάσταση που εντείνεται κατά την εορταστική περίοδο;

Πρόκειται για ένα μεμονωμένο δυσθυμικό επεισόδιο το οποίο συνήθως έχει διάρκεια μερικές ημέρες -  κυρίως τις ημέρες των διακοπών, οπότε κάποιος ξεφεύγει από την καθημερινότητα του. Μπορεί να συμβεί στον καθένα μας - αν συντρέχουν οι λόγοι - και είναι περαστικό. Ωστόσο δεν είναι και τόσο σπάνιο η κατάσταση αυτή να υποτροπιάσει και να εξελιχθεί σε κατάθλιψη, η οποία μπορεί να διαρκέσει αρκετά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί σε ανθρώπους που έχουν κάποιο ιστορικό ψυχικής νόσου.

Από πού μπορεί να πηγάζει η αδυναμία θετικού επηρεασμού από το εορταστικό κλίμα;

Κάποιος που αντιμετωπίζει μια τέτοια ψυχική κατάσταση κατακλύζεται από έντονα αρνητικά συναισθήματα. Η ένταση των συναισθημάτων αυτών εξαρτάται από τις ειδικές συνθήκες που μπορεί να βιώνει κάποιος τη δεδομένη χρονική στιγμή (πχ πένθος ή απώλεια, διαζύγιο ή χωρισμός, έντονο άγχος στην εργασία κλπ). Η συναισθηματική απόκλιση που υπάρχει με τη συναισθηματική κατάσταση που «επιβάλλει» το εορταστικό κλίμα επηρεάζει αρνητικά εντείνοντας ακόμη περισσότερο τη θλίψη και τη δυσφορία.

Ο ίδιος ο πάσχων μπορεί να αντιληφθεί ότι κάτι του συμβαίνει;

Αυτό που συμβαίνει κατά την διάρκεια αυτής της κατάστασης είναι μια έντονη αλλαγή διάθεσης. Μπορεί κάποιος να αισθανθεί έντονο συναίσθημα απελπισίας, της ενοχής αλλά και του θυμού, δεν μπορεί να ευχαριστηθεί το κλίμα των εορτών, διακρίνεται από μια τάση για απομόνωση. Παράλληλα μπορεί να εντοπίσει αλλαγές στον ύπνο του, ή στο βάρος του ενώ αισθάνεται αδυναμία να αντιμετωπίσει της υποχρεώσεις της καθημερινότητας.

Αυτά είναι δείγματα που κάποιος μπορεί να αντιληφθεί ωστόσο να μην είναι σε θέση να αντιμετωπίσει. Σημαντικό ρόλο παίζει και το κοντινό περιβάλλον του ατόμου παρακινώντας το να ζητήσει βοήθεια.

Πώς μπορεί να βοηθηθεί; Υπάρχουν πρακτικές συμβουλές;

Πρακτικά κάποιος που βιώνει αυτή την κατάσταση θα πρέπει να στρέψει το ενδιαφέρον του στον εαυτό του. Είναι σημαντικό να κάνει πράγματα για να φροντίσει τη διάθεση του.  Η φυσική άσκηση, οι περίπατοι, η καλή διατροφή και ο καλός ύπνος θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην περίπτωση αυτή. Είναι σημαντικό επίσης κανείς να στραφεί στους κοντινούς του ανθρώπους και να μοιραστεί αυτό που βιώνει. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις που τα συμπτώματα επιμένουν, είναι σημαντικό κανείς να απευθυνθεί σε ειδικούς, με την ψυχοθεραπεία και την φαρμακευτική αγωγή να συνίσταται για την αντιμετώπιση της κατάστασης.