Από την Αίγινα στην Κοπεγχάγη και από τον Άγιο Νικόλαο στη Σιγκαπούρη

Ο Ηλίας Μεσσίνας είναι αρχιτέκτονας, σύμβουλος περιβάλλοντος και διδάσκει αρχιτεκτονική και σχεδιασμό πάνω από 25 χρόνια. Απόφοιτος του Κολλεγίου Αθηνών και της Ακαδημίας Bezalel, με Master από το πανεπιστήμιο Yale, ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στο ΕΜΠ. Το 2005, ενώ πραγματοποιούσε το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ΔΠΜΣ στο ΕΜΠ με τον Καθ. Δημήτρη Ρόκο, ίδρυσε την MKO ECOWEEK στην Αίγινα και έκτοτε συντονίζει τη δραστηριότητά της. 

Η ΜΚΟ ECOWEEK ξεκίνησε τη δραστηριότητά της στην Αίγινα, όμως έκανε αισθητή την παρουσία της όταν κάλεσε τον Αλ Γκορ στο Μέγαρο Μουσικής. Σήμερα ποιά είναι η δραστηριότητα της ECOWEEK; 

Η ECOWEEK, μια αστική μη κερδοσκοπική οργάνωση σκοπό έχει την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού για θέματα περιβάλλοντος. Σημαντικό μέρος της δραστηριότητάς της αφορά σε διεθνή συνέδρια και εργαστήρια αειφόρου σχεδιασμού που διοργανώνονται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με στόχο να ενημερώσουν, να εκπαιδεύσουν και να φέρουν τον αειφόρο σχεδιασμό και τα πράσινα κτίρια πιό κοντά στους νέους αρχιτέκτονες, μηχανικούς, σχεδιαστές, αρχιτέκτονες τοπίο και κυρίως στους φοιτητές.

Στα 10 χρόνια της παρουσίας της η ECOWEEK έχει εξαπλώσει τη δραστηριότητά της σε περισσότερες από 15 χώρες στην Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Ασία και Αυστραλία. Μάλιστα, για το 2017 προγραμματίζουμε να επεκτείνουμε το δίκτυό μας και στην Αμερική και την Αφρική. Το δίκτυο μελών της ECOWEEK επεκτείνεται σε 54 χώρες.

Το 2005 ξεκινήσαμε δειλά τις πρώτες εβδομάδες οικολογικής ενημέρωσης στην Αίγινα. Πολύ σύντομα πραγματοποιήσαμε προγράμματα περιβαλλοντικής ενημέρωσης στα σχολεία αλλά και στο ευρύ κοινό σε όλη την Ελλάδα και το 2007 καλέσαμε τον Αλ Γκορ να δώσει την περίφημη διάλεξή του για την Κλιματική Αλλαγή στο Μέγαρο Μουσικής. Στη συνέχεια βοηθήσαμε τον Δήμο Λάρνακας να πραγματοποιήσει εβδομάδα οικολογίας και στη συνέχεια οργανώσαμε τα πρώτα μας εργαστήρια αειφόρου σχεδιασμού στην Ιταλία, Σερβία, Πολωνία, Τουρκία και Κόσοβο, φτάνοντας μέχρι την Κοπεγχάγη και το Λονδίνο. Πέρυσι βοηθήσαμε στην οργάνωση ενός διαγωνισμού ιδεών για νέους σχεδιαστές στην Κίνα και συμμετείχαμε σε οικολογικό φεστιβάλ στην Αυστραλία. Του χρόνου προγραμματίζουμε εργαστήρια αειφόρου σχεδιασμού από την Ολλανδία και Σουηδία μέχρι τη μακρινή Σιγκαπούρη.

Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιήσαμε συνέδρια και εργαστήρια στη Αθήνα και Θεσσαλονίκη, και φέτος προγραμματίζουμε, για πρώτη φορά, μια οικολογική εβδομάδα στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης. Η ECOWEEK στην Κρήτη πραγματοποιείται στις 3-10 Ιουλίου σε συνεργασία με το Ίδρυμα Γ & Α Μαμιδάκη, τον όμιλο Bluegr Hotels & Resorts και τον Δήμο Αγίου Νικολάου. Αναμένεται ότι η εβδομάδα ECOWEEK στην Κρήτη θα αποτελέσει το περιβαλλοντικό γεγονός του καλοκαιριού. Μάλιστα, έχει συμπεριληφθεί στις εκδηλώσεις της Green Week 2016 που πραγματοποιείται από τις Βρυξέλλες και ήδη επικοινωνεταί σε όλη την Ευρώπη.

Πείτε μας με λίγα λόγια τι είναι  η ECOWEEK;
Η ιδέα της ECOWEEK ξεκίνησε το 2005 στην Αίγινα, σαν ένα φεστιβάλ οικολογίας, εξού και το όνομα «εβδομάδα» (week) «οικολογίας» (eco), το οποίο απευθυνόταν στο ευρύ κοινό. Το φεστιβάλ αυτό εστίαζε σε τρία κύρια θέματα: εξοικονόμηση ενέργειας και ΑΠΕ, ανακύκλωση και κομποστοποίηση και οικολογική δόμηση. Από το 2008 η ιδέα της ECOWEEK εξελίχθηκε σε μία εβδομάδα αφιερωμένη στον αειφόρο σχεδιασμό και την οικολογική δόμηση, που περιλαμβάνει διαλέξεις και εργαστήρια και αγγίζει και θέματα ενέργειας και αποβλήτων. Τα τελευταία 10 χρόνια η ECOWEEK έχει προσκαλέσει διεθνείς προσωπικότητες στο χώρο, όπως ο Shigeru Ban, Kengo Kuma, BIG, Michael Sorkin, και άλλους, ενώ κύριοι αποδέκτες είναι οι φοιτητές αρχιτεκτονικής, σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής τοπίου και οι νέοι επαγγελματίες στο χώρο αυτό.

Γιατί οικολογική δόμηση;
Η αρχιτεκτονική και γενικότερα η κατασκευή έχουν μεγάλη ευθύνη (και προοπτική) όσον αφορά στην αειφορία. Τα κτίρια καταναλώνουν το 40% της παραγόμενης ενέργειας και ένα σημαντικό ποσοστό των πρώτων υλών – ξύλο, ορυκτά και νερό. Επίσης, τα κτίρια και οι πόλεις καθορίζουν και επηρεάζουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων, πχ. αν θα δουλεύουν δίπλα στο σπίτι τους ή θα πρέπει καθημερινά να ταξιδεύουν (commute) με ότι αυτό συνεπάγεται για την τοπική κοινωνία και την περιβαλλοντική επιβάρυνση. Αλλάζοντας τον τρόπο που σχεδιάζουμε και κατασκευάζουμε από το κτίριο μέχρι και την πόλη, καθώς ο μισός πληθυσμός ζει πλέον σε πόλεις, μπορούμε να παρέμβουμε ουσιαστικά στο οικολογικό αποτύπωμά μας και έτσι να καταφέρουμε να ζούμε μέσα στα πλαίσια που μας επιτρέπουν οι τοπικές συνθήκες και ο πλανήτης (One Planet Living). 

Εξαιρετικό ενδιαφέρον για τους αρχιτέκτονες έχει επίσης και ο τρόπος σχεδιασμού. Στον αειφόρο σχεδιασμό ο αρχιτέκτονας λειτουργεί σαν μέρος μιας ομάδας και δεν έρχεται να δώσει τη λύση top-down. Ο αειφόρος σχεδιασμός ανοίγει ευκαιρίες συνεργασίας, συμμετοχικού σχεδιασμού και placemaking. Έτσι ώστε οι αποδέκτες του έργου να είναι και μέρος της διαδικασίας δημιουργίας του. Αυτό αλλάζει τα δεδομένα του σχεδιασμού όπως τον γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, καθώς οι λύσεις που δίνονται μπορεί να είναι μεγάλα έργα, αλλά μπορεί να είναι και ‘LQC’ δηλαδή, ‘lighter, quicker και cheaper’ (πιό ελαφρές, πιό γρήγορες και πιό φθηνές) κατασκευές. Επίσης, μπορεί να είναι πιό εστιασμένες και πιό σχετικές με τις πραγματικές ανάγκες του μέρους και της κοινωνίας/κοινότητας γύρω από το έργο. 

Οι αρχές του αειφόρου σχεδιασμού, η κατανόηση των τοπικών αναγκών και η δημιουργία εστιασμένων αειφόρων λύσεων, καθώς και η ανάπτυξη διαδραστικής διαδικασίας στον σχεδιασμό, είναι από τα βασικά συστατικά των εργαστηρίων της ECOWEEK. Φέτος η ECOWEEK, σε συνεργασία με την Αγγλική Bioregional, προάγει μέσα από τα εργαστήρια αειφόρου σχεδιασμού και τις αρχές του One Planet Living για τη δημιουργία οικολογικών κτιρίων και αειφόρων κοινοτήτων.

Τι δραστηριότητες προγραμματίζονται στην ECOWEEK 2016 στην Κρήτη;
Τα εργαστήρια της ECOWEEK 2016 στην Κρήτη εστιάζουν στο τρίπτυχο “Δημόσιος χώρος, Τουρισμός και Ένας Πλανήτης (One Planet Living)” και θα εξετάσουν αειφόρες λύσεις σε διάφορες κλίμακες και προγραμματικές ανάγκες. Η θεματολογία και οι τοποθεσίες των εργαστηρίων, όπως σε κάθε διοργάνωση της ECOWEEK, διαλέχτηκαν σε συνεργασία μεταξύ των επιμελητών των εργαστηρίων, την ομάδα του Δήμου Νικολάου που μας υποστήριξε στην επιλογή των τοποθεσιών με βάση τις ανάγκες της πόλης και της τοπικής κοινωνίας και τους συνδιοργανωτές το Ίδρυμα Γ & Α Μαμιδάκη και τον όμιλο Bluegr Hotels & Resorts.  Έτσι, τα εργαστήρια καλύπτουν εκτενή και ποικίλη θεματολογία. 

Παραδείγματος χάριν, ο ανασχεδιασμός του θαλάσσιου μετώπου (που είναι ένα έργο που προγραμματίζει ο Δήμος και ουστιαστικά θα τους δώσουμε ιδέες που ενδέχεται να υιοθετηθούν στη συνέχεια), που θα αναλάβει το εργαστήριο του Καναδού αρχιτέκτονα Chris Doray. Παρεμβάσεις σε πάρκα (όπως το πάρκο του Δημαρχείου και του Αγ. Χαράλαμπου) που θα αναλάβει η ομάδα Orizzontale από την Ιταλία. Παρεμβάσεις σε σχολεία (παρεμβάσεις σε όψεις και αυλές) και ελαφρές κατασκευές στην αυλή με τη συμμετοχή μαθητών, γονέων και δασκάλων, θα αναλάβουν η ομάδα EYZHN Architecture απο τη Θεσσαλονίκη και η αρχιτέκτονας τοπίου Galia Hanoch Roe από το Ισραήλ αντίστοιχα. Η ομάδα του Πολυτεχνείου Χανίων θα πραγματοποιήσει μετρήσεις και θα προτείνει παρεμβάσεις σε διάφορα σημεία της πόλης, ενώ δύο εργαστήρια – LIMNI και Φυσική Δόμηση Κρήτης) - θα ασχοληθούν σχεδόν εξ ολοκλήρου με πιλοτικές κατασκευές χρησιμοποιώντας οικολογικά υλικά – πέτρα, άχυρο, πυλό και γαιόσακο - και παραδοσιακές μεθόδους κατασκευής που χρησιμοποιούνται στην Κρήτη. 

Τα εργαστήρια θα πλαισιώσουν διαλέξεις από ειδικούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό – Καναδά, Ιταλία, Αγγλία, Ισραήλ και Τουρκία – όπως ο Benjamin Gill της Bioregional που θα υποστηρίξει τα εργαστήρια συμβουλευτικά με τον δεκάλογο του One Planet Living. Επίσης συζητήσεις και ταινίες, όπως η προβολή της ταινίας “The Human Scale”, σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Δανίας, εμπνευσμένη από τη δουλειά του Δανού πολεοδόμου Jan Gehl και η ταινία “The Secret Life of Materials”, για τις εφαρμογές της νανοτεχνολογίας στον σχεδιασμό, σε συνεργασία με την ομάδα του Ερευνητικού Κέντρου ‘Δημόκριτος’.

Το πρόγραμμα είναι γεμάτο και πλούσιο και απευθύνεται όχι μόνο σε φοιτητές και νέους επαγγελματίες, αλλά και στο ευρύ κοινό. Προσκαλούμε όλους, ειδικούς και μη, να έρθουν και να το παρακολουθήσουν!

Πού θα βρει κανείς περισσότερες πληροφορίες και πώς μπορεί να συμμετέχει;
Η ιστοσελίδα του συνεδρίου είναι http://www.ecoweekcrete2016.or...
Η συμμετοχή στις διαλέξεις και εκδηλώσεις είναι ανοιχτή και δωρεάν για το ευρύ κοινό. Τα εργαστήρια απαιτούν εγγραφή. Με εγγραφές από Ελλάδα, ΗΠΑ, Ιταλία, Τουρκία, Αλβανία και Κόσοβο αναμένουμε μιά ποικιλόμορφη ομάδα και εξαιρετική ευκαιρία για τους νέους να μάθουν ο ένας από τον άλλο και να δικτυωθούν.