ECOWEEK 2016: Δημόσιος Χώρος & Τουρισμός σε Έναν Πλανήτη

Ο Δήμος Αγίου Νικολάου στην Κρήτη σηματοδότησε την έναρξη της φετινής τουριστικής σεζόν με ένα περιβαλλοντικό μήνυμα. Σε συνεργασία με τη ΜΚΟ ECOWEEK, το Ίδρυμα Γ. & Α. Μαμιδάκη, την bluegr Hotels & Resorts και την Περιφέρεια Κρήτης Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου, ο δήμαρχος Αγίου Νικολάου Αντώνιος Ζερβός και η Πρόεδρος του Ιδρύματος Γ.& Α. Μαμιδάκη Τζίνα Μαμιδάκη φιλοξένησαν μια έντονη εβδομάδα δραστηριότητας και συναντήσεων γύρω από τον αειφόρο σχεδιασμό, περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, και παρεμβάσεις σε δημόσιους χώρους και σχολεία με θέμα ‘Δημόσιος χώρος και Τουρισμός σε έναν Πλανήτη’.

 Το πρόγραμμα της εβδομάδας ECOWEEK στον Αγ. Νικόλαο:

3/7       Περίπατο στην πόλη και ελεύθερο σχέδιο με τον αρχιτέκτονα Ηλία Μεσσίνα. Στο

διάλειμμα του περιπάτου την ομάδα υποδέχθηκε το Café Palazzo για δροσερό χυμό.

4/7       Διεθνές συνέδριο ECOWEEK για αειφόρο σχεδιασμό και οικολογική δόμηση στο

Επιμελητήριο Λασιθίου το οποίο χαιρέτισαν ο Δήμαρχος Αντώνης Ζερβός, ο Βουλευτής Λασιθίου Μανόλης Θραψανιώτης και ο Ιδρυτής και Πρόεδρος της ΜΚΟ ECOWEEK Ηλίας Μεσσίνας και με ομιλητές τους: Benjamin Gill (Bioregional, Αγγλία), Θεοδώρα Κυριαφίνη και Φωτεινή Λυμπεριάδου (EuZen Architecture, Θεσσαλονίκη), Jorge Martin (Marko&Placemakers, Aγγλία), Θάνο

Στασινόπουλο αρχιτέκονα (Ελλάδα και Τουρκία), Πάνο Παρθένιο αρχιτέκτονα

(Πολυτεχνείο Κρήτης), Nasrin Mohiti Asli και Margherita Manfra της ομάδας

Orizzontale (Ιταλία), Galia Hanoch Roe (Εταιρεία Περιβαλλοντικής Προστασίας, Ισραήλ)

και ο Καναδός αρχιτέκτονας Chris Doray.  

5/7       Ξεκίνησαν τα οκτώ (8) εργαστήρια της ECOWEEK σε διάφορα σημεία της πόλης του

Αγίου Νικολάου και στο Σίσι. Την ίδια μέρα οργανώθηκε καθαρισμός παραλίας και βυθού στην παραλία Άμμος, σε συνεργασία με το καταδυτικό κέντρο Pelagos και την Ομάδα Διάσωσης Κρήτης.

 6/7       Πραγματοποιήθηκαν διαλέξεις στο Επιμελητήριο Λασιθίου με θέμα τη δόμηση με

φυσικά υλικά από τους: Η Kristell VanHove (ομάδα LIMNI), ο Γιώργος Ριτσάκης (ομάδα

Archanes) και ο Γιώργος Σακελλάρης (Φυσική Δόμηση Κρήτης).

7/7       Πραγματοποιήθηκαν ομιλίες στη Δημοτική Πινακοθήκη:

            Καθ. Γιώργος Κυριακίδης (Πανεπιστήμιο West Virginia και Κρήτης) με θέμα ‘Καινοτόμα

οικολογικά οικοδομικά υλικά’. Η ειδική φωτισμού Ελευθερία Ντεκώ (Αθήνα) με θέμα

‘Υγεία και φωτισμός LED’. Η Αντωνία Αποστολάκη, από το Σύστημα ΔΙΑΣ ΑΕΚΚ (Κρήτη)

με θέμα την ‘Εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων’.

Τέλος, προβλήθηκαν στην ταράτσα της πινακοθήκης οι ταινίες:

Η Μυστική Ζωή των Υλικών για την εφαρμογή της νανοτεχνολογίας στον σχεδιασμό σε

συνεργασία με το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ‘Materials for Sustainable Future’ και το

ντοκιμαντέρ Koyaanisqatsi του Godfrey Reggio με μουσική Philip Glass, που παρατηρεί

σκηνές από τη φύση και την ανθρωπογενή δραστηριότητα και τη σχέση μεταξύ τους, σε

συνεργασία με την Κινηματογραφική Λέσχη Αγίου Νικολάου.

 8/7       Πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στον χώρο του LIMNI με οικοδέσποινα την Kristell Van

Hove. Επίσης, πραγματοποιήθηκε σειρά παρουσιάσεων για την Κομποστοποίηση στα

ξενοδοχεία του Αγίου Νικολάου και παρουσίαση κομποστοποιητή

ξενοδοχείου, στο Ξενοδοχείο Μιραμάρε με οικοδεσπότη τον ιδιοκτήτη Νίκο

Βαρκαράκη και συντονιστή τον Πρόεδρο της ΜΚΟ ECOWEEK Ηλία Μεσσίνα. Μίλησαν

δε: ο γεωπόνος Μανώλης Βιδάλης, ο βιοκαλλιεργητής Μανώλης Γεροντής, ο

ερευνητής Μανώλης Σισαμάκης, ο ξενοδόχος Τάσος Σπυρίδης και ο κατασκευαστής

του κομποστοποιητή Μανώλης Παπαδημητρόπουλος.

9/7       Πραγματοποιήθηκαν οι παρουσιάσεις των εργαστηρίων στο Επιμελητήριο Λασιθίου και

η προβολή της ταινίας The Human Scale του Andreas Mol Dalsgaard εμπνευσμένη από

τη δουλειά του Δανού πολεοδόμου Jan Gehl.

H εβδομάδα έκλεισε με έκθεση των προτάσεων των εργαστηρίων στη Δημοτική

Πινακοθήκη. Στη συνέχεια η έκθεση θα φιλοξενηθεί στο ξενοδοχείο Minos Beach Art

Hotel.

 Μεταξύ 4/7 και 9/7 η πόλη του Αγίου Νικολάου φιλοξένησε το διεθνές συνέδριο και εργαστήρια αειφόρου σχεδιασμού της ECOWEEK, ένα γεγονός που λαμβάνει χώρα σε περισσότερες από 15 χώρες σε όλο τον κόσμο από το 2008. Τα εργαστήρια της ECOWEEK επιμελήθηκαν ειδικοί από την Ελλάδα και το εξωτερικό - Καναδά, Ιταλία , Ηνωμένο Βασίλειο, Ισραήλ και Τουρκία, ενώ συμμετείχαν φοιτητές αρχιτέκτονες και μηχανικοί από πανεπιστήμια της Ελλάδος και του εξωτερικού.

Τα εργαστήρια ECOWEEK 2016 στον Αγ. Νικόλαο:

 W1      Επιμελητές: Nasrin Mohiti Asli και Margherita Manfra (Orizzontale, Ιταλία)

            Συμμετείχαν: Αντωνία Αποστολάκη, Ευγενία Ευθυμιάδου, Μαρία Κρυού, Έλλη

Νταουντάκη, Ειρήνη Σύκα, Σοφία Τσιτέλη και Ανδρεάνα Ευφημία Τζέκα.

Τοποθεσία: Πάρκο Δημαρχείου.

Θέμα: Στόχος τους ήταν να ενεργοποιήσουν το δημόσιο χώρο, δίνοντας μια ταυτότητα

στο Πάρκο, έτσι ώστε η τοπική κοινωνία να το χρησιμοποιήσει με έναν διαφορετικό

τρόπο. Για να διαμορφώσει την σχεδιαστική της προσέγγιση, η ομάδα συνεργάστηκε με

την τοπική κοινωνία, με στόχο να προσδιορίσουν τις ανάγκες τους και πώς μπορεί να

αξιοποιηθεί ένας χώρος στο κέντρο της πόλης, που παρά το γεγονός ότι βρίσκεται

δίπλα σε καταστήματα, καφετέριες, κατοικίες, κτίρια γραφείων, και ένα ξενοδοχείο,

παραμένει αχρησιμοποίητο, ενώ θα μπορούσε να αποτελέσει έναν αναπόσπαστο χώρο

για τη ζωή στην πόλη.

W2      Επιμελητές: Jorge Martín Sainz Terreros (Marko & Placemakers, Αγγλία) και Leyla

Mehtap Turanalp (Τουρκία/ΗΠΑ)

            Συμμετείχαν: Betul Bas, Naida Kibaroglu, Cansu Aybuke Taskin και Αναστασία

Πρίντζιου.

Τοποθεσία: Παραλιακό μέτωπο στο Σίσι.

Θέμα: Στόχος της ομάδας ήταν να αναζητήσει τον δημόσιο χώρο, που έχει καταληφθεί

από τα σταθμευμένα αυτοκίνητα και από τα τραπεζοκαθίσματα των εστιατορίων. Η

ομάδα πέρασε αρκετό χρόνο στο Σίσι συζητώντας με τον κόσμο, τους εστιάτορες και

τους τουρίστες, αναζητώντας στοιχεία για την τοπική ιστορία – όπως αυτή της

Χαρουπιάς και πώς οι αποθήκες διαμόρφωσαν την ακτογραμμή. Κυρίως όμως

αναζήτησαν τρόπους να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο για την επανάχρηση του

δημόσιου χώρου για τους πεζούς – μεταξύ άλλων δημιουργώντας μια διαδρομή μέσα

από τα αυτοκίνητα. Η ομάδα ονόμασε την παρέμβασή της ‘Sissi-mou’ παροτρύνοντας

στην οικειοποίηση – και όχι αποξένωση – του πεζού και επισκέπτη με το δημόσιο χώρο.

W3      Επιμελητές: Chris Doray (Chris Doray Studio, Καναδάς) και Pooya Khaliliaraghi (Chris

Doray Studio, Καναδάς)

            Συμμετείχαν: Ming Rang (David) Bai, Μαρία Μαυρογένη, Μαρία Ελένη Μανίκα, Αλεξία

Σταυροπούλου και Imge Esmer. Με τη συμμετοχή των Ewa Sroczynska και Piotr

Pasierbinski (Πολωνία) και της Δέσποινας Κουίνογλου (Θεσσαλονίκη).

Τοποθεσία: Παραλιακό μέτωπο Aγίου Νικολάου.

Θέμα: Με τίτλος ‘Συμβιωτικό Αστικό Ύφαλο’ η ομάδα μελέτησε το παραλιακό μέτωπο

και πρότεινε μια παρέμβαση που θα μεταβάλει το παραλιακό μέτωπο σαν τη νέα πρόσοψη της πόλης, θέλοντας να ενώσει την πόλη με τη θάλασσα και να δώσει τάξη στην πόλη. Η ομάδα δημιούργησε ένα προσωρινό χώρο που δημιουργεί τη μετάβαση μεταξύ της πόλης και της θάλασσας και δημιουργεί νέους χώρους για τον εμπλουτισμό του δημόσιου χώρου στο παραλιακό μέτωπο της πόλης. Η κατασκευή βασίζεται στο μοντέλο της ‘καμπάνας’ που πολλαπλασιάζεται, παραμένοντας όμως διάφανη και πορώδης. Η πρόταση περιλαμβάνει την πεζοδρόμηση του παραλιακού δρόμου και επιτρέπει τη διαπλάτυνση του θαλάσσιου μετώπου για τους πεζούς.

W4      Επιμελητές: Galia Hanoch Roe (Εταιρεία Προστασίας του Περιβάλλοντος, Ισραήλ) και

Ηλίας Μεσσίνας (ECOAMA / ECOWEEK). Με τη συνεργασία του αρχιτέκτονα Θάνου

Στασινόπουλου (Τουρκία).

            Συμμετείχαν: Άννα Μπαμπαίτου, Ζακλύν Μαρουκιάν, Καλλιόπη Δοκολιανίδου,Eda

Kale, Suna İrem Oker, Φωτεινή-Ιωάννα Τσούμπου-Ανδριοπούλου, Σταύρος Αβραμάκης,

Μιχαήλ Γουναλάκης, Ευάγγελος Παπαδάκης και Γεωργία Τζανοπούλου.

Τοποθεσία: 3ο Δημοτικό Σχολείο Αγ. Νικολάου.

Θέμα: Με θέμα ‘επανεξετάζοντας στο πράσινο σχολείο’ η ομάδα ξεκίνησε τη

διαδικασία του σχεδιασμού με δύο διαδραστικά εργαστήρια με τους μαθητές στο

Παιδικό Φεστιβάλ Αγίου και με τους γονείς κα μαθητές τον Ιούλιο. Αναγνωρίζοντας την

πληθώρα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το σχολείο και λόγω του περιορισμένου

χρόνου, η ομάδα επικέντρωσε την προσοχή της σε δύο βασικούς άξονες: (α) Στη

δημιουργία νέων χώρων για τους μαθητές (placemaking) χρησιμοποιώντας τη μέθοδο

‘Smaller, Quicker, and Cheaper’ (μικρές παρεμβάσεις, σε γρήγορο χρονικό διάστημα και

με μικρό κόστος). (β) Στη συμμετοχή γονέων, δασκάλων και μαθητών, ώστε μέσα από

μια διαδικασία ενδυνάμωσης και βλέποντας τις δυνατότητες της συλλογικής δουλειάς,

να μπορούν να συνεχίσουν τις παρεμβάσεις μετά το πέρας της εβδομάδας ECOWEEK. Η

ομάδα επικεντρώθηκε σε 4 στρατηγικά σημεία στο σχολείο: (α) Στο χώρο αναμονής των

μαθητών και γονέων δίπλα στην πύλη του σχολείου (β) Στον προαύλιο χώρο που

παίζουν οι μικρές τάξεις αλλά δεν είχαν χώρο να καθίσουν στη σκιά (γ) Στην εσωτερική

αυλή που είχε εγκαταληφθεί και γεμίσει σκουπίδια και τέλος (δ) Στον βοτανόκηπο που

επίσης  είχε εγκαταληφθεί. Μέσα σε ένα έντονο τετραήμερο συλλογικής εργασίας και

υποστήριξης 2 εργατών και ενός χειριστή bobcat και χάρις στη γενναιόδωρη προσφορά

υλικών, η ομάδα, μαζί με τους γονείς, μαθητές και δασκάλους, μεταμόρφωσε αυτούς

τους χώρους, δημιουργώντας νέα σκιερά καθιστικά στην αυλή χρησιμοποιώντας

συρματοκιβώτια και ανακυκλωμένα πλαστικά μπουκάλια, διαμόρφωσε τον

βοτανόκηπο με 6 παρτέρια – ένα για την κάθε τάξη – και διάδρομο πρόσβασης,

κομποστοποιητή, καθίσματα και σημείο ποτίσματος και προσέλκυσης πουλιών, ενώ

στην εσωτερική αυλή, φυτεύθηκαν νέα φυτά εν μέσω ενός κήπου ‘Ζεν’ από πέτρες και

βότσαλα.

Υλικά:  Οι παρεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν χάρις στη ευγενή προσφορά υλικών και

εργαλείων από τις εταιρίες: Bluegr Hotels and Resorts, Χ. Ιωσιφέλης ΑΕ, Τσαγκαράκης, 

και ΠΛΕΚΤΑΜ ΑΕ.

W5      Επιμελητές: Δώρα Κυριαφίνη και Φωτεινή Λυμπεριάδου (euZen Architecture,

Θεσσαλονίκη). Με τη συμμετοχή του Νίκου Πρωτόγερου στις προσομιώσεις και

Benjamin Gill στις οδηγίες του One Planet Living.

            Συμμετείχαν: Στεφανία Αδαμάκη, Ανδρονίκη Χειμωνάκη, Αντιγόνη Δροσούνη,

Κωνσταντίνα Φωτοπούλου, Γεωργία Παντίδου, Ευαγγελία Σισκάκη, Χριστίνα Σοφίου,

Μαγδαληνή Στιακάκη και Μαρία Τζάβλα.

Τοποθεσία: 5ο Δημοτικό Σχολείο Aγίου Νικολάου.

Θέμα: Με θέμα ‘τη βιοκλιματική και οικολογική ανάπλαση της αυλής του 5ου

Δημοτικού Σχολείου’ η ομάδα ξεκίνησε τη διαδικασία του σχεδιασμού σε συνεργασία

με τους γονείς και δασκάλους, με ένα εργαστήριο όπου ζητήθηκε από τους μαθητές να

ζωγραφίσουν πώς ονειρεύονται την αυλή του σχολείου τους. Ζώντας καθημερινά σε

ένα χώρο καλυμένο με μπετόν και χωρίς σκίαση, τα παιδιά ονειρεύτηκαν δέντρα και

πράσινο στην αυλή του σχολείου τους. Αυτή ακριβώς ήταν και η προσέγγιση της

πρότασης: μία ήπια, χαμηλού κόστους επέμβαση, η οποία θα μετατρέψει την

υπάρχουσα αυλή σε όαση πρασίνου. Το τσιμέντο απομακρύνεται και αντικαθίσταται με

χώμα και αγριάδα. Φυτεύονται τοπικά φυλλοβόλα δένδρα, λίγα αειθαλή και

αναρριχώμενα για τη δημιουργία φυτευτών τοίχων σε όψεις και περίφραξη. Ορίζονται

τόποι χαλάρωσης και επικοινωνίας, όπως και εκτόνωσης και παιχνιδιού. Το νερό της

βροχής συλλέγεται μερικώς για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Μόνο με απλή φύτευση

δένδρων επέρχεται ουσιώδης βελτίωση στο μικροκλίμα του σχολείου.  Μετά από σειρά

προσομοιώσεων διαπιστώθηκε πως η θερμοκρασία εδάφους μειώνεται κατά 13

βαθμούς Κελσίου το καλοκαίρι, ενώ το 7% της κατανάλωσης ενέργειας των κτιρίων θα

μειωθεί μόνο με την φύτευση δένδρων και τις σκιάσεις στην αυλή. Μετά την

ολοκλήρωση της εβδομάδας και την παρουσίαση της πρότασης, ο Δήμος Αγ. Νικολάου

εξετάζει το ενδεχόμενο της υλοποίησης της πρότασης.

W6      Επιμελητές: Πάνος Παρθένιος και Άννα Καραγιάννη (Digital Media Lab, Πολυτεχνείου

Κρήτης, Χανιά). Με τη συμμετοχή της Νικολέττας Χατζοπούλου, του Νίκου Μπολανάκη, του Θωμά Πουλιάση και του Γιωργή Χατζηδάκη.

            Συμμετείχαν: Χαρά Αηδόνη, Αντιγόνη Ιωάννου, Αρετή Κοτσώνη, Μαρία Παχνιώτου,

Δήμητρα Παπαδιμάδη, Κωσταντίνα Περιβολάρη, Αλεξάνδρα Ψημάδα κα Ζήσης Βόμβας.

Τοποθεσία: Σκαλιά Aγίου Νικολάου.

Θέμα: Η ομάδα παρακολούθησε και έκανε μετρήσεις σε δύο σημεία στο κέντρο της πόλης, εστιάζοντας στην εμπειρία του επισκέπτη όσον αφορά στην ηχορύπανση, το φως (σκιασμό), την υγρασία και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Μέσα από την παρατήρηση και τις παραπάνω παραμέτρους, η ομάδα πρότεινε δύο κατασκευές οι οποίες θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια διαφορετική εμπειρία στο χώρο. Στην μία περίπτωση, δημιουργούνται σημεία ενδιαφέροντος, καδράροντας θέες, και χώρους στάσης. Οι κάτοικοι μπορούν πλέον να οικειοποιηθούν το χώρο της σκάλας μέσω ευέλικτων αυλών και δημιουργείται για τους περαστικούς μια βιωματική διαδρομή, αντιμετωπίζοντας τις δυσμενείς συνθήκες περιβάλλοντος (θερμοκρασία, φως, ήχο). Στην δεύτερη περίπτωση, εφαρμόζεται μια κατασκευή που φιλτράρει και αλλάζει τους ήχους, ώστε ο χώρος να αποκτήσει αρμονία και να γίνει πιο φιλόξενος και λειτουργικός. 

W7      Επιμελητές: Kristell VanHove και Andrea Gorani (ομάδα LIMNI, Κρήτη).

            Συμμετείχαν: Κωνσταντίνα Μπουμπουλάκη, Παρασκευή Λάντου, Αναστασία Νάκη,

Μιχαήλ Νικολουδάκης και Ηλιάνα Πεδιαδίτη.

Τοποθεσία: LIMNI, Αγ. Νικόλαος.

Θέμα: Σε έναν χώρο φυσικής ομορφιάς που φιλοξενεί δραστηριότητες αγροτουρισμού,

η ομάδα επικεντρώθηκε σε δύο μικρές κατασκευές: έναν εξωτερικό φούρνο και ένα

εξωτερικό καθιστικό. Η ομάδα έμαθα να χρησιμοποιεί φυσικά υλικά – λάσπη, πυλό,

άχυρο, ξύλο και πέτρα – και τη διαδικασία και τεχνικές κατασκευής με τα υλικά αυτά.

W8      Επιμελητές: Γιώργος Σακελλάρης (ομάδα Φυσική Δόμηση Κρήτης).

            Συμμετείχαν: Δημήτριος Αθανασάκης, Εμμανουήλ Αθανασάκης, Φλώρα-Μαρία Βλέτση,

Δωροθέα Μήτρου, Ραφαέλα Λόγκαρη και Ανδρονίκη Τσαγκαράκου.

Τοποθεσία: Τοποθεσία έξω από τον Αγ. Νικόλαο.

Θέμα: Σε έναν χώρο φυσικής ομορφιάς που φιλοξενεί δραστηριότητες οικολογικής

φιλοξενίας, η ομάδα επικεντρώθηκε στην κατασκευή με φυσικά υλικά – γεώσακο,

λάσπη, πυλό, ξύλο και πέτρα – και τη διαδικασία και τεχνικές κατασκευής με τα υλικά αυτά.

Η ECOWEEK είναι μια αστική μη-κερδοσκοπική εταιρεία που ιδρύθηκε στην Αίγιινα το 2005 από τον αρχιτέκτονα, σύμβουλο περιβάλλοντος Δρ. Ηλία Μεσσίνα, με σκοπό την περιβαλλοντική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση και την προώθηση των αρχών της αειφορίας. Η ECOWEEK δραστηριοποιείται σε 15 χώρες και έχει ένα δίκτυο μελών σε 54 χώρες. Η ECOWEEK στον Άγιο Νικόλαο είναι η πρώτη μιας σειράς εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν φέτος στη Ρουμανία, το Κοσσυφοπέδιο, το Ισραήλ και τη Θεσσαλονίκη. Για το 2017 η ECOWEEK προγραμματίζει - μεταξύ άλλων – εκδηλώσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ολλανδία, την Τουρκία και τη Σιγκαπούρη.