Του Θανάση Γιαπιτζάκη
Μπορεί στα μέρη της Κρήτης τα Δάση που κυριαρχούν στη ματιά και στην αντίληψή μας να είναι οι ελαιώνες, άντε και οι πορτοκαλεώνες στα δυτικά με τα πολλά νερά. Όμως με αφορμή τα δέκα χρόνια που πέρασαν από το 2011, τότε που είχε κηρυχθεί το Διεθνές Έτος των Δασών, υπάρχει ακόμη η ευκαιρία να αναλογιστούμε και τα καμένα Χαμένα Δάση, όπως τον πευκώνα που στεφάνωνε τους Μεσελέρους πάνω από την Ιεράπετρα ή όπως τους φοίνικες που ομόρφαιναν μέχρι πριν δώδεκα καλοκαίρια την Πρέβελη.
Και μαζϊ με τα αλλοιωμένα τοπία, έχουν πράγματι αλλάξει κι οι καιροί: Τώρα, έξω από το δικό μας Δάσος του Σέργουντ, ο νέος Σερίφης του Νόττιγχαμ (το ελληνικό κράτος που δεν εφαρμόζει τους σχετικούς νόμους και δεν τιμωρεί αυστηρά τέτοιου είδους εγκλήματα) κάνει την υποκριτική έκκληση στους πολίτες να γίνουν νέοι Ρομπέν των Δασών, να έχουν ευαισθησίες και οικολογικά οράματα με δάση.
Από την άλλη πλευρά, κηρύσσοντας εκείνο το «Διεθνές έτος των Δασών», τα Ηνωμένα Έθνη θέλησαν να υπενθυμίσουν τον κρίσιμο ρόλο που έχουν τα Δάση, σαν πηγή τροφής και ζωής, για τουλάχιστον 1,6 δισεκατομμύρια ανθρώπους στον Κόσμο.
Κλείνω τα μάτια, σκέφτομαι πως είμαι δένδρο. Και μαθητεύω στην πατριδογνωσία του. Τα Δάση συγκρατούνε τα νερά και εξασφαλίζουν τη διατήρηση του εδάφους. Και, παράλληλα, απορροφούν κι αποθηκεύουν τεράστιες ποσότητες του διοξειδίου του άνθρακα, κάτι πολύ σημαντικό για την καταπολέμηση της Αλλαγής του Κλίματος. Η παρουσία αυτών των «πολλών δένδρων» βοηθάει να διατηρηθεί η γονιμότητα των καλλιεργήσιμων εδαφών, προστατεύει τις πηγές νερού και μειώνει τους κινδύνους των φυσικών καταστροφών, όπως για παράδειγμα οι πλημμύρες, εξασφαλίζοντας περιβαλλοντική ισορροπία.
Και μια που ανέφερα τις πλημμύρες, ως αποτέλεσμα της αποψίλωσης των Δασών, η ναυτιλία, ναί, ακόμα και η ναυτιλία αντιμετωπίζει προβλήματα από τις πλημμύρες! Πού; Στον Παναμά, εκεί που περνάνε τα καράβια από τον Ατλαντικό Ωκεανό στον Ειρηνικό Ωκεανό και αντίθετα. Ασφαλιστικές και ναυτιλιακές εταιρείες χρηματοδοτούν εικοσιπενταετές πρόγραμμα για την αποκατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων κατά μήκος της διώρυγας του Παναμά.
Να πούμε κι ένα άλλο παράδειγμα για το πού μπορούν να χρησιμεύσουν τα Δάση; Δημιουργείται, εδώ και καιρό, ένα μεγάλο «πράσινο τείχος» από δένδρα, που ξεκινούν από τη Σενεγάλη και φτάνουν στα ανατολικά μέχρι το Τζιμπουτί, προκειμένου να σταματήσει την επέκταση της ερήμου της Σαχάρας. Ή, ένα ακόμα παράδειγμα «τεχνητής» χρησιμοποίησης, κατολισθήσεις στις ορεινές περιοχές της Γαλλίας, που είχαν προκαλέσει χιλιάδες θανάτους, ανάγκασαν την κυβέρνηση να προωθήσει προγράμματα μαζικής αναδάσωσης, ενώ το κράτος άρχισε να κάνει «ορθολογική» διαχείριση των Δασών. Έναν αιώνα αργότερα, η δασική κάλυψη είναι σχεδόν στο τριάντα τοις εκατό.
Αυτά στη Γαλλία. Γιατί εδώ στην Ελλάδα, ακόμα νιώθω ντροπή και θλίψη και ιερή αγανάκτηση για το αξέχαστο τότε που το πύρινο ποτάμι κατέβαινε αργά προς την Ολυμπία και οι δικοί μας ταγοί δεν έκαναν τίποτα για να προφυλαχτεί και να σωθεί ο πευκόφυτος από την αρχαιότητα Κρόνιος Λόφος στο Στάδιο.
Οι κραυγές των Δασών δεν ακούγονται μόνο από το παρελθόν. Έρχονται κι από το μέλλον, από αυτό ή από το επόμενο καλοκαίρι. Δεκατρία εκατομμύρια εκτάρια Δασών εξακολουθούν να χάνονται κάθε χρόνο. Δηλαδή, χάνουμε σ’ όλη τη Γη περίπου διακόσια τετραγωνικά χιλιόμετρα δάσους κάθε μέρα! Οι δασικοί πόροι μειώνονται και εξαιτίας της αυξανόμενης παγκόσμιας ζήτησης ενέργειας. Η αποψίλωση και η υποβάθμιση των Δασών ευθύνονται για το 18% όλων των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου.
Εδώ πρέπει να αναφέρουμε και τα μεγάλα, τα αχανή Τροπικά Δάση. Μάθετε ότι πάνω από το σαράντα τοις εκατό του οξυγόνου στη Γη παράγεται από Τροπκά Δάση. Επίσης, περισσότερο από το ένα τέταρτο των σύγχρονων φαρμάκων, αξίας περίπου εκατό δισεκατομμυρίων δολλαρίων το χρόνο που τα δίνει η τσέπη μας, προέρχονται από τροπικά φυτά. Κι όμως,η αποψίλωση των Τροπικών Δασών έχει ως συνέπεια την απώλεια μέχρι και εκατό ειδών την ημέρα.
Γενικά, τα Δάση - που καλύπτουν το ένα τέταρτο της επιφάνειας της Γης - μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά στην εξάλειψη της φτώχειας και της πείνας. Είναι χαρακτηριστικό ότι παρέχουν διαβίωση και εισόδημα (γράφω αριθμητικά τον αριθμό για να φανεί το μέγεθος) σε 350.000.000 ανθρώπους που μένουν μέσα ή κοντά σε Δάση.
Από μια απλή βόλτα που εμείς κάνουμε στο κοντινό παρκάκι μέχρι το φυσικό φιλτράρισμα του διοξειδίου του άνθρακα, οι συστάδες των δένδρων διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επιβίωση και στην ευημερία όλων μας.
«Τα Δάση του Κόσμου μπορούν να ζωντανέψουν και πάλι» υποστηρίζει η ΙUCN, η Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης.
Ας είμαστε ρεαλιστές. Δεν χρειάζεται να είσαι ποιητής για να πεις:
Κάντε τη ζωή μας ποίηση. Ζήστε στο πλάι των δέντρων.
